● آب اكسيژنه يا هيدروژن پراكسيد:
اين ماده در مجاورت برخي از يونهاي فلزي و مواد آلي بخصوص اگر حاوي آنزيم كاتالاز باشند، به سرعت به آب و اكسيژن تجزيه ميشود.
از اين ماده براي درمان زخمها استفاده ميشود. اثر بهبود زخم تا حد زيادي مكانيكي است چون اكسيژن توليد شده موجب جاكن و ازاله شدن مواد خارجي ميگردد ضمن آنكه راديكال هيدروكسيل و شرايط هوازي ايجاد شده سبب جلوگيري از تكوين باكتريهاي هوازي و بيهوازي بيماريزا ميشود.
□ نوشته شده در ساعت 5:12:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
اين ماده در مجاورت برخي از يونهاي فلزي و مواد آلي بخصوص اگر حاوي آنزيم كاتالاز باشند، به سرعت به آب و اكسيژن تجزيه ميشود.
از اين ماده براي درمان زخمها استفاده ميشود. اثر بهبود زخم تا حد زيادي مكانيكي است چون اكسيژن توليد شده موجب جاكن و ازاله شدن مواد خارجي ميگردد ضمن آنكه راديكال هيدروكسيل و شرايط هوازي ايجاد شده سبب جلوگيري از تكوين باكتريهاي هوازي و بيهوازي بيماريزا ميشود.
□ نوشته شده در ساعت 5:12:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● تاثير عوامل شيميائي بر باكتريها:
مواد شيميائي براي باكتريها سه حالت دارند:
1- مغذي يا مشوق رشد
2- متوقف كننده رشد
3- نابود كننده و از بين برنده
تاثير هريك از مواد بالا به زمان، غلظت، حرارت، مواد آلي، نوع باكتري و واكنش محيطي دارد. مثلا“ Co2 براي برخي از باكتريها غذا و براي برخي ديگر كشنده است.
سوكروز در غلظت هاي پائين غذا، در غلظت هاي متوسط متوقف كننده رشد و در غلظت بالا كشنده باكتريهاست.
مكانيسم هاي اثر ضدعفوني كنندگي مواد شيميائي:
1- تغييرات نفوذپذيري جدار ياخته باكتريها
2- انعقاد غير قابل برگشت پروتئين هاي باكتريها
3- اشغال برخي آنزيمها
4- اشغال برخي متابوليت ها
5- تغييرات فشار اسمزي
6- اكسيداسيون
7- تغييرات هسته اي و ژنتيكي
□ نوشته شده در ساعت 4:42:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
مواد شيميائي براي باكتريها سه حالت دارند:
1- مغذي يا مشوق رشد
2- متوقف كننده رشد
3- نابود كننده و از بين برنده
تاثير هريك از مواد بالا به زمان، غلظت، حرارت، مواد آلي، نوع باكتري و واكنش محيطي دارد. مثلا“ Co2 براي برخي از باكتريها غذا و براي برخي ديگر كشنده است.
سوكروز در غلظت هاي پائين غذا، در غلظت هاي متوسط متوقف كننده رشد و در غلظت بالا كشنده باكتريهاست.
مكانيسم هاي اثر ضدعفوني كنندگي مواد شيميائي:
1- تغييرات نفوذپذيري جدار ياخته باكتريها
2- انعقاد غير قابل برگشت پروتئين هاي باكتريها
3- اشغال برخي آنزيمها
4- اشغال برخي متابوليت ها
5- تغييرات فشار اسمزي
6- اكسيداسيون
7- تغييرات هسته اي و ژنتيكي
□ نوشته شده در ساعت 4:42:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● عوامل فيزيكي مؤثر بر باكتريها:
1- اشعه دادن:
اشعه غير يون زا و اشعه ماوراء بنفش
اشعه آفتاب باعث از بين رفتن باكتريها شده و تاثير آنها بر باكتريهاي غير هاگ دار و گرم منفي بيشتر از باكتريهاي هاگ دار و گرم مثبت يا ويروسهاست. اين اثر بيش از حرارت اشعه مديون پرتو هاي ماوراء بنفش UV)) اشعه آفتاب است كه طول موج آنها مابين 220-320 نانومتر است و سبب تغيير در DNA وايجاد موتاسيون يا تشكيل پراكسيدها در محيط ميشوند. بسته به شدت نور، فاصله جرم از منبع نور و ماهيت محيط اطراف جرم زمان لازم براي از بين بردن اجرام توسط اين اشعه متفاوت است. اين اشعه در مواد جامد و شيشه نفوذ نميكند و در مايعات بطور محدود نفوذ ميكند.
خيلي از باكتريها متعاقب اثر اشعه ماوراء بنفش تحت شرايطي قادر به ترميم آسيب هاي اشعه هستند و امكان دارد باكتريهاي بيماريزا با چنين مكانيسمي به اشعه مقاوم شوند.
از اشعه ماوراءبنفش براي استريل كردن آب آشاميدني و همچنين براي از بين بردن باكتريها و ويروسهاي آزمايشگاه، فضاي اتاق تهيه محيط كشت و اتاقك كشت استفاده ميشود، البته در موقع كار افراد بايد از محيط خارج شوند تا از اثر احتمالي اشعه در ايجاد موتاسيون سلولهاي خود جلوگيري كنند.
اثر فتوديناميك:
اشعه قابل ديد بر اجرام تاثير بسيار جزئي دارد اما اگر آن را متعاقب رنگهاي فلورسنت از قبيل ائوزين و رزبنگال بر باكتريها، ويروسها، تك ياخته ها و توكسين يا آنتي توكسين ها تاثير دهند بسياري از آنها ممكن است كشته شوند. اين اثر مديون تشكيل اكسيژن تكي است.
اشعه يون زا:
اشعه هاي يون زا سبب ايجاد ذرات باردار و افزايش واكنش پذيري تركيبات ميكروبها و در نتيجه بروز آسيب هاي جدي در پروتئين ها و DNA شده مرگ جرم را سبب ميشوند:
اشعهX : طول موجي برابر 1/0 تا 40 نانومتر دارند لذا نفوذ آنها از اشعه ماوراءبنفش بيشتر است.
اشعه گاما: از عوامل راديواكتيو از قبيل كبالت 60 بدست ميآيند.
اشعه كاتدي: ذرات الكتروني پر انرژي هستند كه از كاتد حرارت ديده ساطع ميشوند.
از اشعه هاي يون زا براي استريل كردن وسائل و بسته هاي پلاستيكي مثل سرنگ ها و بوات هاي يكبار مصرف استفاده ميشود.
2- الكتريسيته
تاثير اندك انواع الكتريسيته ها مربوط به مواد شيميائي يا حرارتي است كه ايجاد ميكنند.
3- امواج صوتي و مافوق صوتي
تكان دادن هاي شديد همراه يا بدون افزودن ذرات كوچك خنثي (از قبيل گلوله هاي كوچك شيشه اي يا ساچمه ها) ممكن است سبب تخريب و كشتن اشكال رويا يا هاگ دار باكتريهاي عمدتا“ باسيل هاي گرم منفي شود. مكانيسم اثر اين امواج تشكيل موقتي حفرات گاز در پيكر باكتريها و نيز تشكيل اكسيژن تكي و پراكسيدهيدروژن و شكست DNA مي باشد.
4- خشك كردن
خشك كردن سبب كاهش آب و رطوبت محيط رشد ميكروبها ميشود و از آنجا كه باكتريها در رطوبت كمتر از 15% و قارچها در رطوبت كمتر از 5% نميتوانند رشدي داشته باشند، خشك كردن تا بحال يكي از روشهاي قديمي براي نگهداري مواد غذائي و فاسد شدني محسوب ميشود. مقاومت باكتريها در مقابل خشكي به عواملي چون نوع و گونه باكتري، تعداد باكتريها، محيط رشد، سرعت خشك كردن، درجه حرارت و ماهيت گازهاي اطرافي بستگي دارد. عموما“ هاگ ها در مقابل خشكي بسيار مقاومند.
5- انجماد
مقاومت باكتريها در مقابل سرما بسيار زياد است چنانكه در هواي مايع 186- تا 190- درجه سانتيگراد و حتي در اكسيژن مايع در 252- درجه سانتيگراد زنده باقي ميمانند هرچند كه رشدي نداشته باشند و حتي در روش كريوپرزرواسيون، از انجماد براي حفظ جمعيت زنده ميكروارگانيسم ها استفاده ميكنند. اما اگر انجماد به تشكيل بلورهاي يخ در درون يا برون پيكر باكتري منجر شود پديده هاي متعاقب آن مثل كاهش آب و افزايش غلظت الكتروليت هاي داخل ياخته اي سبب تغيير ماهيت پروتئين ها و آسيب پرده ياخته اي و در نتيجه مرگ ميكروارگانيسم ميشود.
افزودن مواد محافظت كننده در برابر سرما (كريوپروتكتان) مثل گليسرول و اتيلن گليكول به محلول ياخته ها از گزند سرما ميكاهد.
6- فريزدراينگ يا ليوفيليزاسيون
تركيب روشهاي انجماد و خشك كردن را گويند بدين صورت كه باكتريها را در محيط مناسبي به حالت تعليق در آورده و قبل از خشك كردن يا در جريان آن سريعا“ منجمد ميكنند. معمولا“ مخلوط منجمد كننده تركيبي از يخ خشك و اتانل است.
موادي كه به اين ترتيب خشك شده اند نسبت به اكسيداسيون اتمسفري حساسند و بايد در خلاء يا گاز خنثي نيتروژن نگهداري شوند تا هنگام استفاده كردن با افزودن آب مقطر به حالت اول درآورند.
7- حرارت
نياز باكتريها به حرارت براي رشد:
باكتريها از جنبه نياز به حرارت سه دسته هستند:
1- ترموفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود 45 درجه سانتيگراد است.
2- مزوفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود20- 40 درجه سانتيگراد است.
3- پسيكروفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود 15 درجه سانتيگراد است.
پسيكروتروف ها باكتريهايي هستند كه درجه حرارت متوسط رشد آنها بالاتر از 15 درجه سانتيگراد است و در مقابل سرما مقاومند اما پسيكروفيل ها در حرارت بالاي 20 درجه سانتيگراد رشد نميكنند.
اگر باكتريها درغير از درجه حرارت متوسط رشد قرار گيرند رشد آنها كمتر ميشود. بازاي هر درجه حرارت پائين تر دو تا سه برابر واكنشهاي متابوليك باكتري كاهش يافته در نتيجه از رشد آن كاسته ميشود. كاهش رشد در درجه حرارت هاي بالاتر مربوط به مرگ ياخته اي است. در اينصورت قسمتي از پرده ياخته اي آسيب ديده و نفوذپذيري آن مختل ميشود.
زمان حرارتي مرگ باكتريها:
زمان حرارتي مرگ باكتريها حداقل زمان لازم براي كشتن جمعيتي از يك گونه واحد ميكروارگانيسم ها در درجه حرارتي معين، زمان حرارتي مرگ ناميده ميشود كه ارزش آن به اندازه جمعيت ميكروبي بستگي دارد.
نقطه حرارتي مرگ باكتريها:
نقطه حرارتي مرگ باكتريها، كمترين درجه حرارتي است كه در آن در مايعي طبيعي، جمعيتي از يك گونه واحد ارگانيسم ها در عرض 10 دقيقه ميميرند.
درجه حرارت متعادل جهت رشد باكتريهاي بيماريزا:
معمولا“ درجه حرارت متوسط رشد بسياري از باكتريهاي بيماريزا به درجه حرارت بدن حيواني كه براي آن بيماريزا است، بستگي دارد. مثلا“ درجه حرارت معمول رشد براي باكتريهاي بيماريزاي انسان و گاو 37 درجه سانتيگراد و مرغ 40 درجه سانتيگراد است. البته مقاومت در برابر حرارت از حرارت رشد متفاوت است و ديده شده باكتريهايي كه در دماي 37 درجه سانتيگراد رشد مينمايند با باكتريهاي همنوع، همجنس و سويه كه در درجه حرارتهاي ديگر رشد ميكنند در برخي خواص متفاوت هستند.
اثر حرارت در جهت استريليزاسيون:
از حرارت بصورت خشك و مرطوب در نابود كردن باكتريها و استريل كردن محيط و وسائل آلوده استفاده ميكنند. تاثير حرارت مرطوب مربوط به تغيير ماهيت و انعقاد پروتئين هاست. البته شكاف هايي نيز در تك زنجير DNA بروز ميكند و با آسيب پرده هاي ياخته اي نفوذ پذيري آن تغيير يافته و مرگ حادث ميشود.
مكانيسم نابود كنندگي حرارت خشك به تغيير ماهيت پروتئين ها، آسيب هاي اكسيداتيو و بالا رفتن حد الكتروليت ها بستگي دارد. در غياب آب تعداد گروههاي قطبي در زنجيرهاي پپتيدي كم ميشود لذا براي گشودن ملكول ها انرژي زيادتري لازم است، به همين دليل است كه ياخته ها در برابر حرارت خشك ثبات بيشتري دارند.
حرارت خشك:
كخ در سال 1881 نشان داد كه اشكال روياي باكتريها در حرارت 100 درجه سانتيگراد در عرض يك و نيم ساعت به كلي از بين ميروند. هاگ ها به علت وجود دي پيكولينات كلسيم و ميزان كم آب در پيكرشان بسيار مقاومند و براي از بين بردن آنها حرارت خشك 140 درجه سانتيگراد به مدت 3 ساعت لازم است. البته هرچه حرارت زيادتر باشد زمان مقاومت باكتريها كمتر خواهد بود. شعله دادن يكي از روشهاي مؤثر ضدعفوني در سطح مواد غير قابل اشتعال است ولي هواي گرم قدرت نفوذ كمتري دارد و از مواد عايقي چون پارچه نيز عبور نميكند. در عمل به منظور استريليزاسيون با حرارت خشك از وسيله اي بنام فور پاستور استفاده ميكنند. براي اينكار شيشه ها و ساير مواد جامد مقاوم به حرارت را به منظور جلوگيري از آلودگيهاي ثانوي در كاغذي پيچيده آنها را در حرارت 170 درجه سانتيگراد براي مدت 90 دقيقه قرار ميدهند. براي كنترل صحت وسقم عمليات استريليزاسيون، توان رشد مقاومترين هاگ ميكروارگانيسمها با استفاده از باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس مي سنجند.
وسيله ديگري كه براي استريليزاسيون با حرارت خشك بكار ميرود استريليزاتور با اشعه مادون قرمز با تسمه هاي گردان است.به اين ترتيب كه در مجرائي عايق، يك رديف عوامل توليد كننده اشعه حرارتي مادون قرمز تعبيه شده است و اشيائي كه ميخواهند استريل كنند روي تسمه هاي گردان قرار داده و از اين مجرا عبور ميدهند. با تنظيم حرارت، زمان و سرعت حركت تسمه، استريل كردن بخوبي انجام ميشود.
سوزاندن و داغ كردن نيز از روشهاي ضدعفوني و استريل كردن بوسيله حرارت خشك محسوب ميشوند و بخصوص سوزاندن در كارهاي مديريت پيشگيري استفاده زيادي دارد.
حرارت مرطوب:
اولين بار كخ نشان داد كه هاگ باكتريها در محيط مرطوب در درجه حرارتي بسيار پائين تر از درجه حرارت خشك نابود ميشوند و هرچه درجه حرارت زيادتر باشد نفوذ گرماي مرطوب سريعتر است و هاگ ها زودتر نابود ميشوند. همچنين مشخص شده است كه بخار تحت تاثير فشار از بخار معمولي اثر زيادتري دارد لذا براي استريليزاسيون با حرارت مرطوب معمولا“ از دستگاهي بنام اتوكلاو استفاده ميشود. در محفظه اتوكلاو فشار بخار آب را به بيش از فشار اتمسفر و تا 15 ليبر بر اينچ مربع ميرسانند تا حرارتي معادل 120 درجه سانتيگراد ايجاد نمايند. در اين دما ميكروارگانيسم ها سريعا“ بين 20 – 30 دقيقه كشته ميشوند. حرارت 120 درجه سانتيگراد در فشار 15 ليبر بر اينچ مربع تنها در حالتي ايجاد ميشود كه تمام اتمسفر از بخار آب اشباع شده باشد، لذا در شروع عمل به منظور خروج تمامي هوا بايد درب محفظه اتوكلاو را تا خروج تنها بخار آب باز گذاشت و بعد از خروج كامل هوا شير آن را بست تا فشار بخار در اتوكلاو به 15 ليبر بر اينچ مربع برسد. اگر مقداري هوا در محفظه باقي بماند فشار حقيقي داخل اتوكلاو كمتر از فشاري است كه عقربه نشان ميدهد و در نتيجه حرارت نيز كمتر از معمول خواهد بود. لذا اتوكلاو بايد مجهز به عقربه هاي نشان دهنده فشار و حرارت باشد.
براي كنترل استريليزاسيون از باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس يا كاغذهاي مخصوصي كه در اتوكلاو قرار ميدهند و عدم رشد يا تغيير رنگ آنها دليل حرارت يافتن است، استفاده ميكنند.
افزودن كربنات سديم به ميزان 2% به آب جوش، قدرت ضدعفوني كنندگي آن را 60-50000 برابر بيشتر ميكند و از زنگ زدن وسايل فلزي تا حدي جلوگيري ميكند. همچنين مشخص شده است كه حرارت در محيط اسيدي در مقايسه محيط بازي يا خنثي قدرت تخريبي بيشتري دارد.
براي استريل كردن پارچه، لباس و محيط كشت يا وسائل آلوده آزمايشگاهي كه به حرارت و فشار بخار آب مقاومند از استريليزاسيون به روش حرارت مرطوب استفاده ميكنند. براي موادي كه بواسطه حرارت زياد، فاسد ميشوند ميتوان از روش تنداليزاسيون استفاده كرد.
تنداليزاسيون:
در مورد محيط هائي كه تركيبات شيميائي و فيزيكي آنها بر اثر بخار همراه با فشار تخريب ميگردد حداكثر درجه حرارتي كه براي استريل كردن آنها ، ميتوان بكار برد همان 98 درجه سانتيگراد است. در اين حالت از روش تندال استفاده ميكنند، بدين ترتيب كه محيط را به مدت 30 دقيقه سه روز پي در پي تحت تاثير بخار با حرارت حدود 98 درجه سانتيگراد قرار ميدهند. هاگ هائي كه در روز اول از بين نرفته اند در روزهاي بعد جوانه زده و از بين ميروند. براي تاثير اين روش وجود شرايط لازم براي جوانه زدن هاگ ها اولويت اساسي دارد.
□ نوشته شده در ساعت 4:40:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
1- اشعه دادن:
اشعه غير يون زا و اشعه ماوراء بنفش
اشعه آفتاب باعث از بين رفتن باكتريها شده و تاثير آنها بر باكتريهاي غير هاگ دار و گرم منفي بيشتر از باكتريهاي هاگ دار و گرم مثبت يا ويروسهاست. اين اثر بيش از حرارت اشعه مديون پرتو هاي ماوراء بنفش UV)) اشعه آفتاب است كه طول موج آنها مابين 220-320 نانومتر است و سبب تغيير در DNA وايجاد موتاسيون يا تشكيل پراكسيدها در محيط ميشوند. بسته به شدت نور، فاصله جرم از منبع نور و ماهيت محيط اطراف جرم زمان لازم براي از بين بردن اجرام توسط اين اشعه متفاوت است. اين اشعه در مواد جامد و شيشه نفوذ نميكند و در مايعات بطور محدود نفوذ ميكند.
خيلي از باكتريها متعاقب اثر اشعه ماوراء بنفش تحت شرايطي قادر به ترميم آسيب هاي اشعه هستند و امكان دارد باكتريهاي بيماريزا با چنين مكانيسمي به اشعه مقاوم شوند.
از اشعه ماوراءبنفش براي استريل كردن آب آشاميدني و همچنين براي از بين بردن باكتريها و ويروسهاي آزمايشگاه، فضاي اتاق تهيه محيط كشت و اتاقك كشت استفاده ميشود، البته در موقع كار افراد بايد از محيط خارج شوند تا از اثر احتمالي اشعه در ايجاد موتاسيون سلولهاي خود جلوگيري كنند.
اثر فتوديناميك:
اشعه قابل ديد بر اجرام تاثير بسيار جزئي دارد اما اگر آن را متعاقب رنگهاي فلورسنت از قبيل ائوزين و رزبنگال بر باكتريها، ويروسها، تك ياخته ها و توكسين يا آنتي توكسين ها تاثير دهند بسياري از آنها ممكن است كشته شوند. اين اثر مديون تشكيل اكسيژن تكي است.
اشعه يون زا:
اشعه هاي يون زا سبب ايجاد ذرات باردار و افزايش واكنش پذيري تركيبات ميكروبها و در نتيجه بروز آسيب هاي جدي در پروتئين ها و DNA شده مرگ جرم را سبب ميشوند:
اشعهX : طول موجي برابر 1/0 تا 40 نانومتر دارند لذا نفوذ آنها از اشعه ماوراءبنفش بيشتر است.
اشعه گاما: از عوامل راديواكتيو از قبيل كبالت 60 بدست ميآيند.
اشعه كاتدي: ذرات الكتروني پر انرژي هستند كه از كاتد حرارت ديده ساطع ميشوند.
از اشعه هاي يون زا براي استريل كردن وسائل و بسته هاي پلاستيكي مثل سرنگ ها و بوات هاي يكبار مصرف استفاده ميشود.
2- الكتريسيته
تاثير اندك انواع الكتريسيته ها مربوط به مواد شيميائي يا حرارتي است كه ايجاد ميكنند.
3- امواج صوتي و مافوق صوتي
تكان دادن هاي شديد همراه يا بدون افزودن ذرات كوچك خنثي (از قبيل گلوله هاي كوچك شيشه اي يا ساچمه ها) ممكن است سبب تخريب و كشتن اشكال رويا يا هاگ دار باكتريهاي عمدتا“ باسيل هاي گرم منفي شود. مكانيسم اثر اين امواج تشكيل موقتي حفرات گاز در پيكر باكتريها و نيز تشكيل اكسيژن تكي و پراكسيدهيدروژن و شكست DNA مي باشد.
4- خشك كردن
خشك كردن سبب كاهش آب و رطوبت محيط رشد ميكروبها ميشود و از آنجا كه باكتريها در رطوبت كمتر از 15% و قارچها در رطوبت كمتر از 5% نميتوانند رشدي داشته باشند، خشك كردن تا بحال يكي از روشهاي قديمي براي نگهداري مواد غذائي و فاسد شدني محسوب ميشود. مقاومت باكتريها در مقابل خشكي به عواملي چون نوع و گونه باكتري، تعداد باكتريها، محيط رشد، سرعت خشك كردن، درجه حرارت و ماهيت گازهاي اطرافي بستگي دارد. عموما“ هاگ ها در مقابل خشكي بسيار مقاومند.
5- انجماد
مقاومت باكتريها در مقابل سرما بسيار زياد است چنانكه در هواي مايع 186- تا 190- درجه سانتيگراد و حتي در اكسيژن مايع در 252- درجه سانتيگراد زنده باقي ميمانند هرچند كه رشدي نداشته باشند و حتي در روش كريوپرزرواسيون، از انجماد براي حفظ جمعيت زنده ميكروارگانيسم ها استفاده ميكنند. اما اگر انجماد به تشكيل بلورهاي يخ در درون يا برون پيكر باكتري منجر شود پديده هاي متعاقب آن مثل كاهش آب و افزايش غلظت الكتروليت هاي داخل ياخته اي سبب تغيير ماهيت پروتئين ها و آسيب پرده ياخته اي و در نتيجه مرگ ميكروارگانيسم ميشود.
افزودن مواد محافظت كننده در برابر سرما (كريوپروتكتان) مثل گليسرول و اتيلن گليكول به محلول ياخته ها از گزند سرما ميكاهد.
6- فريزدراينگ يا ليوفيليزاسيون
تركيب روشهاي انجماد و خشك كردن را گويند بدين صورت كه باكتريها را در محيط مناسبي به حالت تعليق در آورده و قبل از خشك كردن يا در جريان آن سريعا“ منجمد ميكنند. معمولا“ مخلوط منجمد كننده تركيبي از يخ خشك و اتانل است.
موادي كه به اين ترتيب خشك شده اند نسبت به اكسيداسيون اتمسفري حساسند و بايد در خلاء يا گاز خنثي نيتروژن نگهداري شوند تا هنگام استفاده كردن با افزودن آب مقطر به حالت اول درآورند.
7- حرارت
نياز باكتريها به حرارت براي رشد:
باكتريها از جنبه نياز به حرارت سه دسته هستند:
1- ترموفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود 45 درجه سانتيگراد است.
2- مزوفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود20- 40 درجه سانتيگراد است.
3- پسيكروفيل: كه درجه حرارت متوسط رشد آنها حدود 15 درجه سانتيگراد است.
پسيكروتروف ها باكتريهايي هستند كه درجه حرارت متوسط رشد آنها بالاتر از 15 درجه سانتيگراد است و در مقابل سرما مقاومند اما پسيكروفيل ها در حرارت بالاي 20 درجه سانتيگراد رشد نميكنند.
اگر باكتريها درغير از درجه حرارت متوسط رشد قرار گيرند رشد آنها كمتر ميشود. بازاي هر درجه حرارت پائين تر دو تا سه برابر واكنشهاي متابوليك باكتري كاهش يافته در نتيجه از رشد آن كاسته ميشود. كاهش رشد در درجه حرارت هاي بالاتر مربوط به مرگ ياخته اي است. در اينصورت قسمتي از پرده ياخته اي آسيب ديده و نفوذپذيري آن مختل ميشود.
زمان حرارتي مرگ باكتريها:
زمان حرارتي مرگ باكتريها حداقل زمان لازم براي كشتن جمعيتي از يك گونه واحد ميكروارگانيسم ها در درجه حرارتي معين، زمان حرارتي مرگ ناميده ميشود كه ارزش آن به اندازه جمعيت ميكروبي بستگي دارد.
نقطه حرارتي مرگ باكتريها:
نقطه حرارتي مرگ باكتريها، كمترين درجه حرارتي است كه در آن در مايعي طبيعي، جمعيتي از يك گونه واحد ارگانيسم ها در عرض 10 دقيقه ميميرند.
درجه حرارت متعادل جهت رشد باكتريهاي بيماريزا:
معمولا“ درجه حرارت متوسط رشد بسياري از باكتريهاي بيماريزا به درجه حرارت بدن حيواني كه براي آن بيماريزا است، بستگي دارد. مثلا“ درجه حرارت معمول رشد براي باكتريهاي بيماريزاي انسان و گاو 37 درجه سانتيگراد و مرغ 40 درجه سانتيگراد است. البته مقاومت در برابر حرارت از حرارت رشد متفاوت است و ديده شده باكتريهايي كه در دماي 37 درجه سانتيگراد رشد مينمايند با باكتريهاي همنوع، همجنس و سويه كه در درجه حرارتهاي ديگر رشد ميكنند در برخي خواص متفاوت هستند.
اثر حرارت در جهت استريليزاسيون:
از حرارت بصورت خشك و مرطوب در نابود كردن باكتريها و استريل كردن محيط و وسائل آلوده استفاده ميكنند. تاثير حرارت مرطوب مربوط به تغيير ماهيت و انعقاد پروتئين هاست. البته شكاف هايي نيز در تك زنجير DNA بروز ميكند و با آسيب پرده هاي ياخته اي نفوذ پذيري آن تغيير يافته و مرگ حادث ميشود.
مكانيسم نابود كنندگي حرارت خشك به تغيير ماهيت پروتئين ها، آسيب هاي اكسيداتيو و بالا رفتن حد الكتروليت ها بستگي دارد. در غياب آب تعداد گروههاي قطبي در زنجيرهاي پپتيدي كم ميشود لذا براي گشودن ملكول ها انرژي زيادتري لازم است، به همين دليل است كه ياخته ها در برابر حرارت خشك ثبات بيشتري دارند.
حرارت خشك:
كخ در سال 1881 نشان داد كه اشكال روياي باكتريها در حرارت 100 درجه سانتيگراد در عرض يك و نيم ساعت به كلي از بين ميروند. هاگ ها به علت وجود دي پيكولينات كلسيم و ميزان كم آب در پيكرشان بسيار مقاومند و براي از بين بردن آنها حرارت خشك 140 درجه سانتيگراد به مدت 3 ساعت لازم است. البته هرچه حرارت زيادتر باشد زمان مقاومت باكتريها كمتر خواهد بود. شعله دادن يكي از روشهاي مؤثر ضدعفوني در سطح مواد غير قابل اشتعال است ولي هواي گرم قدرت نفوذ كمتري دارد و از مواد عايقي چون پارچه نيز عبور نميكند. در عمل به منظور استريليزاسيون با حرارت خشك از وسيله اي بنام فور پاستور استفاده ميكنند. براي اينكار شيشه ها و ساير مواد جامد مقاوم به حرارت را به منظور جلوگيري از آلودگيهاي ثانوي در كاغذي پيچيده آنها را در حرارت 170 درجه سانتيگراد براي مدت 90 دقيقه قرار ميدهند. براي كنترل صحت وسقم عمليات استريليزاسيون، توان رشد مقاومترين هاگ ميكروارگانيسمها با استفاده از باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس مي سنجند.
وسيله ديگري كه براي استريليزاسيون با حرارت خشك بكار ميرود استريليزاتور با اشعه مادون قرمز با تسمه هاي گردان است.به اين ترتيب كه در مجرائي عايق، يك رديف عوامل توليد كننده اشعه حرارتي مادون قرمز تعبيه شده است و اشيائي كه ميخواهند استريل كنند روي تسمه هاي گردان قرار داده و از اين مجرا عبور ميدهند. با تنظيم حرارت، زمان و سرعت حركت تسمه، استريل كردن بخوبي انجام ميشود.
سوزاندن و داغ كردن نيز از روشهاي ضدعفوني و استريل كردن بوسيله حرارت خشك محسوب ميشوند و بخصوص سوزاندن در كارهاي مديريت پيشگيري استفاده زيادي دارد.
حرارت مرطوب:
اولين بار كخ نشان داد كه هاگ باكتريها در محيط مرطوب در درجه حرارتي بسيار پائين تر از درجه حرارت خشك نابود ميشوند و هرچه درجه حرارت زيادتر باشد نفوذ گرماي مرطوب سريعتر است و هاگ ها زودتر نابود ميشوند. همچنين مشخص شده است كه بخار تحت تاثير فشار از بخار معمولي اثر زيادتري دارد لذا براي استريليزاسيون با حرارت مرطوب معمولا“ از دستگاهي بنام اتوكلاو استفاده ميشود. در محفظه اتوكلاو فشار بخار آب را به بيش از فشار اتمسفر و تا 15 ليبر بر اينچ مربع ميرسانند تا حرارتي معادل 120 درجه سانتيگراد ايجاد نمايند. در اين دما ميكروارگانيسم ها سريعا“ بين 20 – 30 دقيقه كشته ميشوند. حرارت 120 درجه سانتيگراد در فشار 15 ليبر بر اينچ مربع تنها در حالتي ايجاد ميشود كه تمام اتمسفر از بخار آب اشباع شده باشد، لذا در شروع عمل به منظور خروج تمامي هوا بايد درب محفظه اتوكلاو را تا خروج تنها بخار آب باز گذاشت و بعد از خروج كامل هوا شير آن را بست تا فشار بخار در اتوكلاو به 15 ليبر بر اينچ مربع برسد. اگر مقداري هوا در محفظه باقي بماند فشار حقيقي داخل اتوكلاو كمتر از فشاري است كه عقربه نشان ميدهد و در نتيجه حرارت نيز كمتر از معمول خواهد بود. لذا اتوكلاو بايد مجهز به عقربه هاي نشان دهنده فشار و حرارت باشد.
براي كنترل استريليزاسيون از باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس يا كاغذهاي مخصوصي كه در اتوكلاو قرار ميدهند و عدم رشد يا تغيير رنگ آنها دليل حرارت يافتن است، استفاده ميكنند.
افزودن كربنات سديم به ميزان 2% به آب جوش، قدرت ضدعفوني كنندگي آن را 60-50000 برابر بيشتر ميكند و از زنگ زدن وسايل فلزي تا حدي جلوگيري ميكند. همچنين مشخص شده است كه حرارت در محيط اسيدي در مقايسه محيط بازي يا خنثي قدرت تخريبي بيشتري دارد.
براي استريل كردن پارچه، لباس و محيط كشت يا وسائل آلوده آزمايشگاهي كه به حرارت و فشار بخار آب مقاومند از استريليزاسيون به روش حرارت مرطوب استفاده ميكنند. براي موادي كه بواسطه حرارت زياد، فاسد ميشوند ميتوان از روش تنداليزاسيون استفاده كرد.
تنداليزاسيون:
در مورد محيط هائي كه تركيبات شيميائي و فيزيكي آنها بر اثر بخار همراه با فشار تخريب ميگردد حداكثر درجه حرارتي كه براي استريل كردن آنها ، ميتوان بكار برد همان 98 درجه سانتيگراد است. در اين حالت از روش تندال استفاده ميكنند، بدين ترتيب كه محيط را به مدت 30 دقيقه سه روز پي در پي تحت تاثير بخار با حرارت حدود 98 درجه سانتيگراد قرار ميدهند. هاگ هائي كه در روز اول از بين نرفته اند در روزهاي بعد جوانه زده و از بين ميروند. براي تاثير اين روش وجود شرايط لازم براي جوانه زدن هاگ ها اولويت اساسي دارد.
□ نوشته شده در ساعت 4:40:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● ضد عفونی کردن
تعاريف
باكتريها ويروسها و ديگر عوامل عفوني علاوه بر منابع انرژي و غذائي مي بايد از نظر عوامل فيزيكي و شيميائي نيز شرايط مساعدي داشته باشند تا به رشد و زندگي خود ادامه دهند در غير اينصورت ممكن است به كلي نابود شوند. تاثير عوامل فيزيكي (اشعه، الكتريسيته، امواج صوتي و مافوق صوتي، خشك كردن، انجماد، حرارت، سرما و امواج مكانيكي) در جاهاي ديگر بحث ميشوند لكن تاثير عوامل شيميائي كه از عهد مصر عتيق شناخته شده مورد بحث مواد ضدعفوني كننده قرار ميگيرد. در ابتداي مبحث به ذكر برخي از تعاريف پرداخته ميشود:
استريليزاسيون ياSterilization : از بين بردن كامل تمام مواد و اجرام زنده اعم از اجرام عفوني يا غيرعفوني را گويند. استريليزاسيون عملي است كه در شيئي ، جسم يا محل مورد نظر موجب از بين رفتن كليه ميكروارگانيسم هاي زنده ميگردد. بنابراين حالت استريل كيفيتي است كه بر اساس آن، يك شيئي يا محيط از هرگونه ياخته و هاگ زنده (يا ساير عوامل مقاوم و قابل انتشار)، هرگونه ويروس يا ويروئيد قابل طرح سازي ، عاري مي باشد. بنابراين استريليزاسيون مؤثر بايد آن گونه باشد كه تمام اجرام را بطور غيرقابل برگشت غير فعال كند. اين كار ممكن است بوسيله عوامل فيزيكي يا شيميايي كشنده يا در مورد مواد محلول بوسيله پالايش انجام گيرد. براي كنترل صحت وسقم عمليات استريليزاسيون، توان رشد مقاومترين هاگ ميكروارگانيسمها را بايد سنجيد و سالهاست كه باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس به اين منظور استفاده ميشود.
ضدعفوني يا Disinfection : تخريب، غيرفعال كردن يا حذف اجرام عفونت زا را گويند و معمولا“ در مورد كاربرد مواد شيميائي براي ازبين بردن اجرام اجسام بيجان استفاده ميشود.
آنتي سپسي يا Antisepsis : جلوگيري از عفونت يا ايجاد حالت آسپسي با ممانعت از رشد باكتريها در بافتهاي معمولا“ پوست انسان يا حيوان را گويند كه بوسيله عوامل شيميائي غيرسمي و غيرآزاردهنده انجام ميشود.
جرميسيدي يا Germicidal: خاصيتي از مواد شيميائي يا فيزيكي است كه حداقل اشكال روياي اجرام را بطور غير قابل برگشت از بين ميبرد. حال اگر اين خاصيت فقط در مورد باكتريها استفاده شود اصطلاح باكتريسيدي Bactricidal) ) بكار ميرود.
باكتريواستاتيك يا Bacteriostatic : خاصيتي مربوط به هر عاملي است كه از رشد و مخصوصا“ توليد مثل باكتريها يا حداقل اشكال روياي آنها بدون كشتن يا از بين بردن آنها، جلوگيري ميكند. اين اثر ممكن است برگشت پذير باشد.
عفونت يا Infection : حضور اجرام معمولا“ بيماريزا در بدن يا بافتهاي آن را عفونت گويند.
بيماري يا Disease: هرگاه حضور اجرام عفوني به بروز اختلال در عملكرد يا ساختمان يك سلول يا بافت بدن و در نتيجه بروز علائم باليني منجر گردد بيماري رخ داده است.
سپسي يا Sepsis : وجود ميكروارگانيسم هاي بيماريزا يا زهرابه هاي آنها در خون و ساير بافتها را گويند.
□ نوشته شده در ساعت 4:39:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
تعاريف
باكتريها ويروسها و ديگر عوامل عفوني علاوه بر منابع انرژي و غذائي مي بايد از نظر عوامل فيزيكي و شيميائي نيز شرايط مساعدي داشته باشند تا به رشد و زندگي خود ادامه دهند در غير اينصورت ممكن است به كلي نابود شوند. تاثير عوامل فيزيكي (اشعه، الكتريسيته، امواج صوتي و مافوق صوتي، خشك كردن، انجماد، حرارت، سرما و امواج مكانيكي) در جاهاي ديگر بحث ميشوند لكن تاثير عوامل شيميائي كه از عهد مصر عتيق شناخته شده مورد بحث مواد ضدعفوني كننده قرار ميگيرد. در ابتداي مبحث به ذكر برخي از تعاريف پرداخته ميشود:
استريليزاسيون ياSterilization : از بين بردن كامل تمام مواد و اجرام زنده اعم از اجرام عفوني يا غيرعفوني را گويند. استريليزاسيون عملي است كه در شيئي ، جسم يا محل مورد نظر موجب از بين رفتن كليه ميكروارگانيسم هاي زنده ميگردد. بنابراين حالت استريل كيفيتي است كه بر اساس آن، يك شيئي يا محيط از هرگونه ياخته و هاگ زنده (يا ساير عوامل مقاوم و قابل انتشار)، هرگونه ويروس يا ويروئيد قابل طرح سازي ، عاري مي باشد. بنابراين استريليزاسيون مؤثر بايد آن گونه باشد كه تمام اجرام را بطور غيرقابل برگشت غير فعال كند. اين كار ممكن است بوسيله عوامل فيزيكي يا شيميايي كشنده يا در مورد مواد محلول بوسيله پالايش انجام گيرد. براي كنترل صحت وسقم عمليات استريليزاسيون، توان رشد مقاومترين هاگ ميكروارگانيسمها را بايد سنجيد و سالهاست كه باكتري باسيلوس استئاروترموفيلوس به اين منظور استفاده ميشود.
ضدعفوني يا Disinfection : تخريب، غيرفعال كردن يا حذف اجرام عفونت زا را گويند و معمولا“ در مورد كاربرد مواد شيميائي براي ازبين بردن اجرام اجسام بيجان استفاده ميشود.
آنتي سپسي يا Antisepsis : جلوگيري از عفونت يا ايجاد حالت آسپسي با ممانعت از رشد باكتريها در بافتهاي معمولا“ پوست انسان يا حيوان را گويند كه بوسيله عوامل شيميائي غيرسمي و غيرآزاردهنده انجام ميشود.
جرميسيدي يا Germicidal: خاصيتي از مواد شيميائي يا فيزيكي است كه حداقل اشكال روياي اجرام را بطور غير قابل برگشت از بين ميبرد. حال اگر اين خاصيت فقط در مورد باكتريها استفاده شود اصطلاح باكتريسيدي Bactricidal) ) بكار ميرود.
باكتريواستاتيك يا Bacteriostatic : خاصيتي مربوط به هر عاملي است كه از رشد و مخصوصا“ توليد مثل باكتريها يا حداقل اشكال روياي آنها بدون كشتن يا از بين بردن آنها، جلوگيري ميكند. اين اثر ممكن است برگشت پذير باشد.
عفونت يا Infection : حضور اجرام معمولا“ بيماريزا در بدن يا بافتهاي آن را عفونت گويند.
بيماري يا Disease: هرگاه حضور اجرام عفوني به بروز اختلال در عملكرد يا ساختمان يك سلول يا بافت بدن و در نتيجه بروز علائم باليني منجر گردد بيماري رخ داده است.
سپسي يا Sepsis : وجود ميكروارگانيسم هاي بيماريزا يا زهرابه هاي آنها در خون و ساير بافتها را گويند.
□ نوشته شده در ساعت 4:39:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● علل توصيه عدم استفاده توامان از واكسن و آنتي بيوتيك
آنتي بيوتيكها ضمن اينكه منجر به از بين رفتن برخي از محرك هاي پادگني باكتريها ميشوند و ممكن است اثر تخريبي بر ويروسها داشته باشند باعث مهار تمام مراحل پاسخ ايمني غيراختصاصي مثل فاگوسيتوز، شيميوتاكسي و ... ميشوند و علاوه بر آن بر روي سنتز پروتئين ها اثر مهاري داشته و سبب تخريب لنفوسيت هاي T كمكي و كاهش ايمني هومورال ميشوند. آنتي بيوتيك ها همچنين تكثير لنفوسيت ها را كاهش ميدهند. از ميان آنتي بيوتيكها تتراسيكلين ها ، كلرامفنيكل، ماكروليدها مثل كيتازامايسين و آمينوگليكوزيدها بيشترين اثر منفي بر روي پاسخ هاي ايمني عليه اكثر آنتي ژنهاي باكتريايي و ويروسي دارند. البته برخي از آنتي بيوتيكها در بعضي از گونه ها در سنتز پادتن اثر مثبت و تشويقي دارند.
□ نوشته شده در ساعت 4:38:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
آنتي بيوتيكها ضمن اينكه منجر به از بين رفتن برخي از محرك هاي پادگني باكتريها ميشوند و ممكن است اثر تخريبي بر ويروسها داشته باشند باعث مهار تمام مراحل پاسخ ايمني غيراختصاصي مثل فاگوسيتوز، شيميوتاكسي و ... ميشوند و علاوه بر آن بر روي سنتز پروتئين ها اثر مهاري داشته و سبب تخريب لنفوسيت هاي T كمكي و كاهش ايمني هومورال ميشوند. آنتي بيوتيك ها همچنين تكثير لنفوسيت ها را كاهش ميدهند. از ميان آنتي بيوتيكها تتراسيكلين ها ، كلرامفنيكل، ماكروليدها مثل كيتازامايسين و آمينوگليكوزيدها بيشترين اثر منفي بر روي پاسخ هاي ايمني عليه اكثر آنتي ژنهاي باكتريايي و ويروسي دارند. البته برخي از آنتي بيوتيكها در بعضي از گونه ها در سنتز پادتن اثر مثبت و تشويقي دارند.
□ نوشته شده در ساعت 4:38:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● دور نماي آينده
در دو دهه اخير كوششهاي زيادي براي توليد واكسنهاي نوتركيب انجام يافته است و اخيرا“ در حال نتيجه دادن است. مثلا“ امروزه با استفاده از تكنيك هاي ژنتيكي و ايجاد موتانت هاي حذفي از ويروسهاي بيماريزا و توليد ويروسهاي نوتركيب، بدن را در توليد آنتي بادي بيشتر و زودتر عليه آنتي ژنهاي مؤثر ويروس بيماريزا ياري مينمايند. همچنين با داخل كردن ژني از ويروس بيماريزا كه پروتئين مورد نظر را كد ميكند به درون ژنوم ويروس غير بيماريزا و ايجاد حاملين ويروسي غير بيماريزا واكسنهاي جديدي تهيه ميكنند. حتي با وارد كردن ژنهاي ويروس و DNA كلون شده به درون پلاسميد باكتريها يا درون ديگر سلولهاي اوكاريوت يا پروكاريوت، آنتي ژنهاي ويروسي را توسط باكتريها و مخمرها سنتز مينمايند و بدين ترتيب واكسن خالصي از آنتي ژنهاي ايمني زا تهيه ميكنند.
امروزه با شناخت توالي اسيد نوكلئيك ويروسها، فرآورده هاي ژنهاي ويروسي را ميتوان پيش بيني نمود و پپتيدهاي سنتزي كوتاهي كه شبيه شاخص هاي آنتي ژني پروتئينهاي ويروسي هستند توليد نمود. بدين ترتيب ديگر از تمام اجزاي ويروس در تهيه واكسن استفاده نميشود و جهت كاهش واكنشهاي بيهوده و گاها“ مضر بدن و نيز به جهت تغليظ بيشتر آنتي ژنهاي اختصاصي، تنها از قسمتي از پيكر ويروس كه آنتي باديهاي محافظت كننده توليد ميكند براي توليد واكسن استفاده ميشود. حتي در برخي مواقع تنها از DNA يا ژنهايي كه آنتي ژنهاي اختصاصي و مورد نظر را كد ميكنند بعنوان واكسن DNA استفاده كرده بدن را به توليد پروتئين هاي ايمني ترغيب يا وادار ميكنند.
□ نوشته شده در ساعت 4:36:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
در دو دهه اخير كوششهاي زيادي براي توليد واكسنهاي نوتركيب انجام يافته است و اخيرا“ در حال نتيجه دادن است. مثلا“ امروزه با استفاده از تكنيك هاي ژنتيكي و ايجاد موتانت هاي حذفي از ويروسهاي بيماريزا و توليد ويروسهاي نوتركيب، بدن را در توليد آنتي بادي بيشتر و زودتر عليه آنتي ژنهاي مؤثر ويروس بيماريزا ياري مينمايند. همچنين با داخل كردن ژني از ويروس بيماريزا كه پروتئين مورد نظر را كد ميكند به درون ژنوم ويروس غير بيماريزا و ايجاد حاملين ويروسي غير بيماريزا واكسنهاي جديدي تهيه ميكنند. حتي با وارد كردن ژنهاي ويروس و DNA كلون شده به درون پلاسميد باكتريها يا درون ديگر سلولهاي اوكاريوت يا پروكاريوت، آنتي ژنهاي ويروسي را توسط باكتريها و مخمرها سنتز مينمايند و بدين ترتيب واكسن خالصي از آنتي ژنهاي ايمني زا تهيه ميكنند.
امروزه با شناخت توالي اسيد نوكلئيك ويروسها، فرآورده هاي ژنهاي ويروسي را ميتوان پيش بيني نمود و پپتيدهاي سنتزي كوتاهي كه شبيه شاخص هاي آنتي ژني پروتئينهاي ويروسي هستند توليد نمود. بدين ترتيب ديگر از تمام اجزاي ويروس در تهيه واكسن استفاده نميشود و جهت كاهش واكنشهاي بيهوده و گاها“ مضر بدن و نيز به جهت تغليظ بيشتر آنتي ژنهاي اختصاصي، تنها از قسمتي از پيكر ويروس كه آنتي باديهاي محافظت كننده توليد ميكند براي توليد واكسن استفاده ميشود. حتي در برخي مواقع تنها از DNA يا ژنهايي كه آنتي ژنهاي اختصاصي و مورد نظر را كد ميكنند بعنوان واكسن DNA استفاده كرده بدن را به توليد پروتئين هاي ايمني ترغيب يا وادار ميكنند.
□ نوشته شده در ساعت 4:36:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● برنامه واكسيناسيون
انتخاب روش و برنامه واكسيناسيون به عوامل متعددي وابسته ميباشد كه از جمله آنها شرايط جغرافيايي و موقعيت فارم از نظر تراكم مرغداريهاي موجود ، نوع جمعيت طيور پرورشي در منطقه، وجود گله هاي پرورشي چند سني، سطح مديريت و آگاهي مرغداران منطقه، وضعيت سلامتي گله مادر و ايمني مادري،كانونهاي بيماريهاي عفوني در ماههاي اخير، نقل و انتقالات طيور زنده، وضعيت بازار از نظر موجود بودن انواع واكسنها و هزينه هاي اجراي هر كدام از روشهاي واكسيناسيون ميباشند.
علل شكست برنامه واكسيناسيون
برخي مواقع به عللي منجمله دلايل زير برنامه واكسيناسيون شكست مي خورد كه بايد براي عدم تكرار با دقت بررسي شود:
1- روش نامناسبي براي انجام واكسيناسيون انتخاب شده باشد. اگرچه با انتخاب صحيح روش واكسيناسيون نيز، شتابزدگي و بي دقتي در كار، و يا فقدان مهارت كافي براي انجام واكسيناسيون ميتوانند ضعف واكسيناسيون و شكست آن را سبب شوند.
2-اگر قبل، حين يا بعد از واكسيناسيون، گله يا ويروس سركوب كننده ايمني آلوده شود برنامه واكسيناسيون شكست ميخورد
3- ممكن است شكست برنامه واكسيناسيون به نقص در زنجيره توليد ، نگهداري، توزيع و حمل و نقل واكسن مربوط باشد.
4- ممكن است گله بخصوص در وضع نامناسب بهداشتي و تغذيه اي با ويروس خيلي حادتر از ويروس واكسن آلوده بشود.
5- استرس هاي بسياري كه در حين واكسيناسيون يا بعد از آن به گله طيور وارد ميشود ضعف واكسيناسيون را در پي دارد. استرس ها سبب ترشح گلوكوكورتيكوئيدها ( كورتون ها ) از غده فوق كليوي ميشوند و اين مواد خاصيت انهدام سلول هاي لنفاوي بخصوص لنفوسيت هاي T و پلاسماسل ها را دارند و علاوه بر آن سبب افزايش كاتابوليسم پروتئين ها مخصوصا“ ايمونوگلوبولين هاي G ميگردند و به اين ترتيب آنتي باديهاي اختصاصي را از بين ميبرند. كورتون ها همچنين توليد و آزاد شدن مونوسيت ها و ائوزينوفيل ها را كاهش داده و سبب كاهش حاشيه نشيني نوتروفيل ها و كاهش مهاجرت آنها به بافتها و خروج نوتروفيل هاي نابالغ از مغز استخوان ميشوند.اين مواد همچنين توليد انترفرون را كاهش ميدهند.
□ نوشته شده در ساعت 4:29:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
انتخاب روش و برنامه واكسيناسيون به عوامل متعددي وابسته ميباشد كه از جمله آنها شرايط جغرافيايي و موقعيت فارم از نظر تراكم مرغداريهاي موجود ، نوع جمعيت طيور پرورشي در منطقه، وجود گله هاي پرورشي چند سني، سطح مديريت و آگاهي مرغداران منطقه، وضعيت سلامتي گله مادر و ايمني مادري،كانونهاي بيماريهاي عفوني در ماههاي اخير، نقل و انتقالات طيور زنده، وضعيت بازار از نظر موجود بودن انواع واكسنها و هزينه هاي اجراي هر كدام از روشهاي واكسيناسيون ميباشند.
علل شكست برنامه واكسيناسيون
برخي مواقع به عللي منجمله دلايل زير برنامه واكسيناسيون شكست مي خورد كه بايد براي عدم تكرار با دقت بررسي شود:
1- روش نامناسبي براي انجام واكسيناسيون انتخاب شده باشد. اگرچه با انتخاب صحيح روش واكسيناسيون نيز، شتابزدگي و بي دقتي در كار، و يا فقدان مهارت كافي براي انجام واكسيناسيون ميتوانند ضعف واكسيناسيون و شكست آن را سبب شوند.
2-اگر قبل، حين يا بعد از واكسيناسيون، گله يا ويروس سركوب كننده ايمني آلوده شود برنامه واكسيناسيون شكست ميخورد
3- ممكن است شكست برنامه واكسيناسيون به نقص در زنجيره توليد ، نگهداري، توزيع و حمل و نقل واكسن مربوط باشد.
4- ممكن است گله بخصوص در وضع نامناسب بهداشتي و تغذيه اي با ويروس خيلي حادتر از ويروس واكسن آلوده بشود.
5- استرس هاي بسياري كه در حين واكسيناسيون يا بعد از آن به گله طيور وارد ميشود ضعف واكسيناسيون را در پي دارد. استرس ها سبب ترشح گلوكوكورتيكوئيدها ( كورتون ها ) از غده فوق كليوي ميشوند و اين مواد خاصيت انهدام سلول هاي لنفاوي بخصوص لنفوسيت هاي T و پلاسماسل ها را دارند و علاوه بر آن سبب افزايش كاتابوليسم پروتئين ها مخصوصا“ ايمونوگلوبولين هاي G ميگردند و به اين ترتيب آنتي باديهاي اختصاصي را از بين ميبرند. كورتون ها همچنين توليد و آزاد شدن مونوسيت ها و ائوزينوفيل ها را كاهش داده و سبب كاهش حاشيه نشيني نوتروفيل ها و كاهش مهاجرت آنها به بافتها و خروج نوتروفيل هاي نابالغ از مغز استخوان ميشوند.اين مواد همچنين توليد انترفرون را كاهش ميدهند.
□ نوشته شده در ساعت 4:29:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● نكات حساسي كه بايد براي انجام واكسيناسيون مورد توجه قرار داده و هميشه آنها را رعايت نمود:
1- همواره مواردي را كه در بروشور كارخانه سازنده واكسن اشاره شده است بايد به نحو احسن و اكمل رعايت نمود.
2-واكسن را از مراكز معتبر و رسمي تهيه كرده،با دقت در تاريخ مصرف آن دز مصرفي واكسن را محاسبه و رعايت نمود.
3- همواره وضعيت سلامت جوجه ها را از نظر كميت و كيفيت تغذيه و وجود بيماريهاي عفوني و انگلي طيور مدنظر داشت.
4- در زمان واكسيناسيون با توجه به سن جوجه ها وضعيت آنها را از نظر ايمني بخصوص ايمني مادري بررسي و اقدام نمود.
5- در استفاده از آب براي تهيه محلول، از آب بدون آنتي بيوتيك و بدون مواد ضدعفوني يا داروهاي شيميائي استفاده نمود.
6-از خريد واكسن تا زمان مصرف آن، حمل و نگهداري آنرا در دماي 2-8 درجه سانتيگراد و بدور از نور آفتاب دقت نمود.
7- زمان واكسيناسيون را براي اوقات خنك شبانه روز تنظيم كرده و بعد از تهيه مخلوط واكسن آن را سريعا“ مصرف نمود.
8-در حين واكسيناسيون از ريخت و پاش واكسن و بدور انداختن شيشه هاي آن حين و بعد از واكسيناسيون خودداري كرد.
9- واكسيناسيون را بدون شتابزدگي شروع و با دقت در انجام صحيح و رعايت اصول علمي واكسيناسيون به پايان رساند.
10- در هنگام واكسيناسيون بايد بطري حاوي واكسن را تكان داده و سرسوزن سرنگ واكسيناسيون را مرتبا“ تعويض نمود.
11-بايد ظروف واكسن را بعد از پايان كار ضدعفوني و سوزانيده و سرنگ يا ديگر وسايل كار را ضدعفوني و استريل نمود.
12- بايد تاريخ واكسيناسيون، اسامي اكيپ عامل و روش انجام يافته واكسيناسيون ، نوع واكسن و نام كارخانه سازنده آن، تاريخ انقضاي واكسن و شماره سريال آن و ديگر موارد ضروري و نيز وقايع غيرطبيعي حادث را بدقت يادداشت نمود.
موارد منع واكسيناسيون
با وجود برخي از موارد (مثل موارد مورد اشاره ذيل ) با توجه به دلايل مختلف بايد از اقدام به واكسيناسيون خودداري كرد:
1- در محروميت هاي غذائي كه مثلا“ به جهت جلوگيري از افزايش وزن طيور يا تولك بردن اجباري گله و .....اعمال ميشود.
2- در ابتلا گله به بيماريهاي عفوني يا انگلي مثل كوكسيديوز و يا در مرحله درمان و نقاهت ناشي از بيماريها يا واكسيناسيون
3- در صورتيكه قبل از بهبودي گله، از اثر استرس واكسيناسيون، انتقال جوجه ها به فارم يا سالن ديگر ضرورت داشته باشد.
4- با وجود استرس حرارتي يا گرمائي و در هواي گرم و يا در اوقاتي از روز كه گرماي محيط زياد و غير قابل تحمل است.
5- بعد از انجام برخي اقدامات بهداشتي در گله از قبيل نوك چيني و تولك بردن اجباري و ....
□ نوشته شده در ساعت 4:29:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
1- همواره مواردي را كه در بروشور كارخانه سازنده واكسن اشاره شده است بايد به نحو احسن و اكمل رعايت نمود.
2-واكسن را از مراكز معتبر و رسمي تهيه كرده،با دقت در تاريخ مصرف آن دز مصرفي واكسن را محاسبه و رعايت نمود.
3- همواره وضعيت سلامت جوجه ها را از نظر كميت و كيفيت تغذيه و وجود بيماريهاي عفوني و انگلي طيور مدنظر داشت.
4- در زمان واكسيناسيون با توجه به سن جوجه ها وضعيت آنها را از نظر ايمني بخصوص ايمني مادري بررسي و اقدام نمود.
5- در استفاده از آب براي تهيه محلول، از آب بدون آنتي بيوتيك و بدون مواد ضدعفوني يا داروهاي شيميائي استفاده نمود.
6-از خريد واكسن تا زمان مصرف آن، حمل و نگهداري آنرا در دماي 2-8 درجه سانتيگراد و بدور از نور آفتاب دقت نمود.
7- زمان واكسيناسيون را براي اوقات خنك شبانه روز تنظيم كرده و بعد از تهيه مخلوط واكسن آن را سريعا“ مصرف نمود.
8-در حين واكسيناسيون از ريخت و پاش واكسن و بدور انداختن شيشه هاي آن حين و بعد از واكسيناسيون خودداري كرد.
9- واكسيناسيون را بدون شتابزدگي شروع و با دقت در انجام صحيح و رعايت اصول علمي واكسيناسيون به پايان رساند.
10- در هنگام واكسيناسيون بايد بطري حاوي واكسن را تكان داده و سرسوزن سرنگ واكسيناسيون را مرتبا“ تعويض نمود.
11-بايد ظروف واكسن را بعد از پايان كار ضدعفوني و سوزانيده و سرنگ يا ديگر وسايل كار را ضدعفوني و استريل نمود.
12- بايد تاريخ واكسيناسيون، اسامي اكيپ عامل و روش انجام يافته واكسيناسيون ، نوع واكسن و نام كارخانه سازنده آن، تاريخ انقضاي واكسن و شماره سريال آن و ديگر موارد ضروري و نيز وقايع غيرطبيعي حادث را بدقت يادداشت نمود.
موارد منع واكسيناسيون
با وجود برخي از موارد (مثل موارد مورد اشاره ذيل ) با توجه به دلايل مختلف بايد از اقدام به واكسيناسيون خودداري كرد:
1- در محروميت هاي غذائي كه مثلا“ به جهت جلوگيري از افزايش وزن طيور يا تولك بردن اجباري گله و .....اعمال ميشود.
2- در ابتلا گله به بيماريهاي عفوني يا انگلي مثل كوكسيديوز و يا در مرحله درمان و نقاهت ناشي از بيماريها يا واكسيناسيون
3- در صورتيكه قبل از بهبودي گله، از اثر استرس واكسيناسيون، انتقال جوجه ها به فارم يا سالن ديگر ضرورت داشته باشد.
4- با وجود استرس حرارتي يا گرمائي و در هواي گرم و يا در اوقاتي از روز كه گرماي محيط زياد و غير قابل تحمل است.
5- بعد از انجام برخي اقدامات بهداشتي در گله از قبيل نوك چيني و تولك بردن اجباري و ....
□ نوشته شده در ساعت 4:29:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● روشهاي مختلف واكسيناسيون
انتخاب يكي از روشهاي واكسيناسيون برحسب شرايط فارم (نوع پرورش، نوع توليد، وضعيت ايمني مادري، وضيعت گله از نظر سلامتي و ....) شرايط مديريتي (هزينه هاي كارگري، بهاي واكسن و ...) شرايط و موقعيت محلي (تراكم مرغداريها، نوع مرغداريها، وجود گله هاي چند سني، سطح آگاهي و شيوه مديريتي مرغداران، كانونهاي بيماري در ماه هاي اخير، روند نقل و انتقالات طيور زنده و ...) و نوع واكسنهاي موجود (كشته، تخفيف حدت يافته، قيمت، روش مصرف و ...) صورت ميگيرد.
روش آشاميدني:
در اين روش واكسن را در آب آشاميدني حيوان حل كرده و استفاده ميكنند و ممكن است در هر سني از گله استفاده شود. ساده ترين و اقتصادي ترين روش تجويز واكسن مي باشد بطوريكه در حداقل زمان ممكن، تمامي طيور با كمترين نيروي كار و امكانات واكسينه مي شوند. اين روش از واكسيناسيون، واكنشها و استرس كمتري ايجاد مي كند و به تجهيزات يا مهارت خاصي نياز ندارد اما ممكن است تمامي طيور به يك ميزان واكسن دريافت ننمايند و حتي برخي از آنها به واكسن دسترسي نداشته باشند لكن با رعايت نكات مهم ذيل بايد شرايط را طوري فراهم نمود كه بيشترين بازدهي را داشته باشد.
الف) حرارت و گرما موجب غير فعال شدن واكسن مي شود لذا حمل و نگهداري واكسن در مجاورت يخ توصيه ميشود.
ب) نور مي تواند منجر به خنثي شدن و از بين رفتن واكسن شود لذا واكسنها هميشه بايد دور از تابش نور محافظت شوند.
ج) زمان واكسيناسيون بايد طوري تنظيم شود كه در حداقل زمان ممكن ، واكسن در اختيار پرنده قرار گيرد براي اين منظور قبل از واكسيناسيون 1 ساعت در هواي گرم و 2 ساعت در هواي سرد پرنده را تشنه نگه مي دارند. در اين مورد بايد به وارد شدن توام استرس هاي تشنگي و واكسيناسيون توجه داشت و از استرس هاي ديگر جلو گيري كرد. بنابراين براي اخذ نتيجه بهتر ، تبعيت از رفتار پرنده توصيه ميشود. مثلا“ اين نوع واكسيناسيون در ساعاتي از روز كه مرغ بيشترين آب مصرفي شبانه روز خود را در آن ساعت ميخورد بايد انجام شود و مجموع آب واكسن دار در دوبار و به فاصله نيم ساعت خورانيده شود.
د) آب مصرفي طيور و آب مورد نياز واكسيناسيون مي بايد بدرستي محاسبه گردد. براي تعيين آب مصرفي استفاده ازكنتور آب در مجراي ورودي آب سالن و توجه به حجم تانكر آب مصرفي توصيه مي شود. ميتوان از جدول استاندارد آب مصرفي طيور نيز استفاده نمود اما ميبايد به تطبيق شرايط مرغداري با شرايط استاندارد همت ورزيد و آن را با توجه به ميزان رطوبت و حرارت ، تراكم ، سن پرنده و. . . متعادل نمود. بعد از تعيين حجم مصرفي شبانه روز ، مصرف آب را در عرض 4 ساعت محاسبه مينمايند و آنگاه واكسن را در اين مقدار آب حل كرده و بعد از تشنگي لازم آنرا در اختيار طيور قرارميدهند.
و)املاح موجود آب مي توانند با پوشش پروتئيني جرم واكسن تركيب شده و آنرا از بين ببرند. لذا براي به حداقل رساندن تاثير ناخالصي هاي آب آشاميدني در واكسن، بسته به ميزان املاح آب استفاده از شير خشك بدون چربي يا شير پس چرخ توصيه مي شود. معمولا توصيه مي شود 10% حجم محلول را شير پس چرخ در نظر بگيرند و از شير خشك بدون چربي به ميزان 2 گرم در ليتر استفاده شود. اين امر همچنين ميتواند مقادير كم دترجنت هاي آب را خنثي نمايد و از اينرو ماندگاري واكسن را بيشتر كند كه نتيجه آن ايمني بيشتر خواهد بود. علاوه بر آن ويروس واكسن در حضور پروتئين هاي شير بيشتر اثر مي كند. با توجه به اين كه چربي با واكسن تركيب شده و همگني محلول را از بين ميبرد شير بدون چربي توصيه ميگردد.
ز)از آنجا كه عمدتا“ واكسنهاي تخفيف حدت يافته از اين راه مصرف مي شوند بايد توجه داشت كه وجود مواد ضد عفوني كننده (مانند كلر) مي تواند جرم واكسن را از بين ببرد و با اينكار واكسيناسيون را بي تاثير نمايد لذا توصيه مي شود از آب لوله كشي استفاده نشده و براي اينكار از آب چاه و احيانا آب جوشيده باران استفاده شود. مي توان از آب لوله كشي به شرط خنثي كردن كلر آن استفاده كرد . در اين صورت هوا دادن ، جوشاندن و راكد گذاشتن آب در ظرف سرباز يا عبور دادن آب از فيلترهاي ذغالي و يا افزودن 1 سي سي تيوسولفات سديم 10 % در هر ليتر آب توصيه مي شود.
براي اخذ نتيجه مناسب از واكسيناسيون به طريق آشاميدن توصيه مي شود به نكته هاي مهم ذيل توجه جدي معطوف گردد:
1- يك يا دو روز قبل از واكسيناسيون از ضد عفوني آبخوريها اجتناب شود. و تجويز آنتي بيوتيكها از راه آب قطع گردد.
2-قبل از واكسيناسيون (در حين تشنگي دادن) آبخوريها را از تمام كثافات و لجن ها تمييز نموده نقص هاي آنرا برطرف نمود.
3- تعداد آبخوري ها را به ميزان كافي در نظر گرفته و حتي از آبخوريهاي اضافي نيز براي آشاميدن جوجه ها استفاده شود.
4- براي ممانعت از ورود هواي آلوده به ظرف واكسن، حتما“ ظرف آن را در داخل آب بدون كلر باز كرده و مصرف نمود.
5- بايد دز كافي از واكسن را به دقت در آب حاوي شير خشك حل و آنگاه آنرا به تانكر آب آشاميدني طيور منتقل نمود.
6-واكسن حل شده در آب را حداكثر تا 2 ساعت بكار ببريد براي اينكار طيور را بدون ايجاد استرس وادار به حركت نمائيد.
7- براي اينكه پرندگان تشنه و يا قلدر سهم بيشتري از واكسن را نخورند آب واكسن دار در 2 - 3 قسمت خورانيده شود.
8-حتما“ بعد از اتمام مصرف آب واكسن دار، به جهت تامين آب آشاميدني مورد نياز طيــور از آب معمولي استفاده شود.
9- دستور مصرف كارخانه سازنده براي واكسن را اعم مقدار و نحوه مصرف و ديگر توصيه هاي لازم كاملا رعايت نمائيد.
10- واكسن را اگرچه به قيمت بيشتر از بازار آزاد از محل معتبر تهيه نموده از عدم انقضا تاريخ مصرف آن مطمئن شويد.
11- بعد از انجام واكسيناسيون از مولتي ويتامين ها و يك روز بعد از آن از آنتـي بيوتيــك هاي وسيع الطيف استفاده نمائيد.
12- به علت استرس هاي وارده به گله، كه در نتيجه آن دماي بدن طيور كاهش مييابد دماي سالن را 1-2 درجه افزايش دهيد.
13- از ريخت و پاش واكسن، بخصوص واكسنهاي زنده بايد جلوگيري نمود تا جوجه هاي ضعيف به بيماري مبتلا نشوند.
14- در صورت مشاهده تلفات زياد بعد از واكسيناسيون سريعا به دامپزشك مراجعه نمائيد.
روش قطره اي:
در اين روش پودر واكسن در آب مقطر حل شده و در داخل فلاكن تزريق ريخته مي شود. بعدا“ قطره اي را كه حاوي يك دز واكسن مي باشد در داخل چشم و يا بيني جوجه مي چكانند. معمولا“ بازاي هر هزار دز واكسن 20 سي سي آب مقطر در نظر گرفته ميشود. در اينصورت هر يك سي سي آب، حاوي 50 دز واكسن خواهد بود و مي بايد قطره چكاني انتخاب شود كه هر 50 قطره آن برابر يك سي سي باشد. ضمنا“ بايد توجه داشت كه دماي آب مقطر مصرفي همانند دماي سالن باشد چرا كه استفاده از آب گرم يا سرد ممكن است تورم ملتحمه ايجاد نمايد. ضمنا به خاطر اجتناب از گرم شدن فلاكن ميبايد آنرا داخل يخ قرار داد و بعد از مدتي فلاكن مورد استفاده را با فلاكن داخل يخ عوض نمود زيرا گرماي دست باعث گرم شدن فلاكن مورد استفاده ميشود. حسن اين روش اطمينان از دريافت دز واكسن براي هر جوجه است هرچند كه ممكن است با واكنش طبيعي جوجه در برابر ورود مواد از بيني و تكان دادن سر، حداقل اندكي از واكسن بيرون ريخته شود. ايمني موضعي در مقابل راه ورود عامل بيماري و مصونيت پايدار ناشي از واكسيناسيون اهميت اين روش را نشان ميدهد. لكن هزينه بالا، صرف وقت زياد، استرس بيشتر و نياز به تجربه و مهارت و احتمال ايجاد كونژنكتيويت چشم، همگاني شدن اين روش را مشكل مينمايد.
روش فرو بردن منقار در ظرف حاوي واكسن:
در اين روش هزار دز واكسن را در 150 ميلي ليتر آب و در يك ظرف كم عمق ريخته آنگاه منقار هر جوجه و سوراخ بيني آن را براي چند ثانيه به زير محلول فرو مي برند. مي بايد از مرطوب كردن بيش از اندازه سر جوجه و استنشاق واكسن جلوگيري شود. اين نوع واكسيناسيون باعث اطمينان از دريافت واكسن و ايمني موضعي و پايدار را سبب ميشود اما ضمن صرف وقت زياد، هزينه بالا و استرس زيادي به بار ميآورد و احتمال آسپيره شدن و ورود واكسن به ريه ها نيز وجود دارد.
روش تزريقي:
روش تزريقي به دو صورت زيرجلدي و داخل عضلاني استفاده ميشود.در شكل زيرجلدي كه مثلا براي واكسيناسيون عليه بيماري مارك در روز اول استفاده ميشود مقدار 0/2 سي سي واكسن مارك در زير جلد قسمت عقب گردن تزريق مينمايند. در نوع عضلاني معمولا“ هر دز واكسن را براي 1 سي سي آب مقطر تنظيم مينمايند و آنرا در عضلات سينه يا ران تزريق ميكنندانتخاب عضله سينه يا ران با عنايت به رشد بيشتر عضلات در اين ناحيه و حجم زياد عضلات است. معمولا“ عضله سينه Pectoral انتخاب ميشود لكن در جوجه هاي كم سن كه رشد عضله سينه كمتر است از عضله ران استفاده ميشود. در تزريق عضلاني سينه مي بايد به احتمال فرورفتن سوزن تزريق در بافت ريه و كبد دقت فراواني مبذول داشت چرا كه در غير اينصورت مرگ جوجه آني خواهد بود. براي پيشگيري از اين امر سرسوزن بطرف جلو و كمي به سمت خارج گرفته ميشود. در تزريق عضله ران نيز سرسوزن بايد موازي استخوان ران و در بالاي مفصل زانو وارد شود.
در مقايسه تزريق زير جلدي و تزريق عضلاني مي بايد گفت كه تزريق زير جلدي از پشت گردن كم خطر است و جذب آن آهسته ميباشد لكن بايد مواظب آسيب سيستم عصبي گردن و متعاقب آن چرخش گردن بود.
در واكسيناسيون به روش تزريقي ضمن اطمينان از دريافت واكسن توسط جوجه ها، به علت استفاده از سويه حاد يا خيلي حاد در تهيه واكسن ، ايمني كامل و طولاني مدتي در اثر واكسيناسيون حاصل ميشود و واكسن نيز به شرط نگهداري در حرارت8-4 درجه سانتيگراد كارايي خود را براي يكسال حفظ مينمايد. صرف وقت زياد، استرس فراوان جوجه ها و هزينه بالاي واكسيناسيون به علت استفاده از تعداد زيادي نيروي انساني ماهر و مجرب كه مي بايد با احتياط بيشتري كار كنند و نيز احتمال آلودگي جانبي در اثر واكسيناسيون به جهت استفاده از يك سرسوزن در تعداد زيادي از جوجه ها از معايب اين روش به حساب مي آيد.
براي اخذ نتيجه مناسب از واكسيناسيون به روش تزريقي، ميبايد اعضاي تيم واكسيناسيون ، قبل و بعد از واكسيناسيون تمام وسايل خود نظير لباس ، سربند يا كلاه ، كفش و ... را ضدعفوني كرده دست و صورت خود را با آب و صابون بشويند و مخصوصا“ دستهاي خود را ضدعفوني كنند. و نيز به منظور محدود كردن انتشار احتمالي بيماري مرتبا“ سرسوزن سرنگ واكسيناسيون را با سرسوزن هاي استريل تعويض نمايند. بطري هاي واكسن را قبل و هر از گاهي حين مصرف كاملا“ تكان داده و پرندگان را با دقت و به آرامي و دور از خشونت گرفته و واكسينه نمايند.
روش تلقيح در نسج بال:
اين روش معمولا“ براي تجويز واكسن آبله طيور كاربرد دارد و در آن از سوزنهاي مخصوص دو شاخه اي ( ) استفاده ميشود كه در سطح داخل هر يك از شاخه ها يك شيار باريك وجود دارد و با فروكردن سوزن در محلول واكسن، قسمتي از محلول وارد شيار شده و با تزريق در نسج بال در ناحيه اي فاقد رگ و عروق خوني (محل اتصال بال به بدن) واكسن وارد پوست ميشود. اگر در ناحيه تزريق بعد از يك هفته برآمدگيهاي نخود مانند مشاهده شود واكسيناسيون بدرستي عمل شده است.
روش مالش در مخاط كلواك:
اين روش براي تجويز واكسن زنده و حاد لارنگوتراكئيت استفاده ميشود و ويروس زنده از راه غير معمول وارد بدن ميشود. در اين روش يك برس كوچك را داخل محلول واكسن كرده، آنگاه آن را در بافت هاي فوقاني نسج كلواك تلقيح مينمايند.
روش تلقيح در ريشه پرها:
در اين روش حدود 10 - 15 عدد از پرهاي قسمت قدامي ران را طوريكه خون خارج نشود، كنده سپس به كمك يك برس كوچك محلول واكسن زنده و حاد را در محل مالش ميدهند يا آن را در موضع اسپري مينمايند.
روش اسپري:
در اين روش محلول واكسن بصورت غبار در سطح فضاي سالن پخش ميشود و از طريق دستگاه تنفس وارد و جذب بدن ميشود. لذا بيشترين تعداد جوجه ها را با كمترين نيروي انساني و در كوتاهترين زمان ممكن، ميتوان واكسينه نمود و ايمني سريع و مناسبي با ايجاد ايمني موضعي و عمومي بدست آورد. اين روش كه استرس كمتري دارد با توجه به صرفه اقتصادي آن به راحتي در فارم هاي بزرگ قابل اجراست.لكن به مهارت فراوان و نيز دقت زياد از نظر رعايت حرارت و رطوبت سالن نياز دارد و در صورت وجود بيماريهاي تنفسي عليرغم مزيت آن در ايجاد ايمني بر عليه بيماريهاي تنفسي، محدوديت استفاده دارد و از اينرو به سختي ميتوان آنرا استاندارد كرد و خطر بروز واكنش هاي شديد متعاقب تجويز واكسن را بخصوص در جوجه هاي آلوده به مايكوپلاسما كاهش داد. ضمن آنكه احتمال عدم دريافت واكسن توسط پرنده وجود دارد احتمال تداخل ايمني مادري نيز در جوجه هاي واكسينه شده با اين روش بسيار است هرچند كه بيشتر به سويه واكسن و دستگاه اسپري دارد. با اين روش ذرات واكسن بصورت آئروسل يا اسپري در هوا پراكنده ميشوند. آئروسل ها مجموعه اي از قطرات كوچك مايع يا ذرات جامد پراكنده در هوا و يا ذرات بسيار ريز هستند (كه اندازه آنها بين 2-10 ميكرون و سرعت ته نشيني آنها كم ميباشد) و به عنوان سوسپانسيون نيمه پايدار متحرك در هوا مطرح ميباشند. ذراتي كه بصورت اسپري پراكنده ميشوند بزرگتر بوده و با سرعت زيادي ته نشين ميشوند و اندازه متوسط آنها 20 - 40 ميكرون است.
محل رسوب ذرات در دستگاه تنفس جوجه ها به اندازه ذرات بستگي دارد. ذرات بزرگتر از7/3 - 7 ميكرون در بوقك هاي بيني و بخش قدامي ناي و ذرات كوچكتر در سرتاسر قسمت هاي دستگاه تنفس رسوب مينمايند. بصورت تجاري انواع متعددي از دستگاههاي مولد اسپري و آئروسل در دسترس قرار دارند. انواعي كه ذرات درشت توليد مينمايند در جوجه هاي يكروزه تا 3 هفتگي مصرف ميشوند و از سن 3 هفتگي به بعد قطرات ريز نتيجه بهتري ميدهند. البته بايد توجه داشت كه ذرات بيش از حد كوچك با نفوذ بيشتر و عمقي تر در دستگاه تنفس، باعث نفوذ هرچه بيشتر ويروس واكسن شده و سبب بروز احتمالي واكنش هاي شديد واكسيناسيون ميشوند و چنانچه قطرات اسپري خيلي درشت باشند سبب خيس شدن جوجه ها شده و مشكلاتي به بار ميآورند.
پايداري ويروس آئروسل به درجه حرارت و رطوبت نسبي سالن، دستگاه مولد آئروسل و رقيق كننده واكسن مورد استفاده بستگي دارد. براي تهيه حلال در روش اسپري معمولا“ از 70 سي سي آب و 30 سي سي گليسيرين براي هر هزار دز واكسن استفاده ميكنند اما برخي 150 الي 200 سي سي آب را پيشنهاد ميكنند. استفاده از آب مقطر بعنوان رقيق كننده واكسن، موجب توليد قطرات ريزتري در مقايسه با آب لوله كشي ميشود كه به سبب نفوذ بيشتر آن در دستگاه تنفس، ايمني زائي بيشتري را سبب ميشوند. در هر حال واكسن ها پايدارترين حالت خود را در آئروسل هاي توليد شده در آب مقطر دارند. البته مقدار آب مصرف شده به منظور رقيق كردن واكسن بايد به حدي باشد كه اسپري كردن هزار دز واكسن 3 دقيقه بطول بيانجامد.
نكاتي كه بايد براي اخذ نتيجه بهتر از واكسيناسيون به روش اسپري مد نظر قرار داد اهميت زيادي داشته به شرح ذيل است:
1- بايد رقيق كننده مناسبي براي تهيه محلول واكسن انتخاب نموده ميزان متناسب آن را به درستي محاسبه كرده استفاده نمود.
2- در حين انجام اسپري تهويه ها و پنجره ها را بطور كامل بسته و بعد از 15 -30 دقيقه از پايان كار واكسيناسيون باز كرد.
3-بايد عمل اسپري را در مقاطع خنك روز و با خاموشي نور انجام داد تا بستن تهويه و پنجره ها مشكل چنداني ايجاد ننمايد.
4- در صورت وجود استرس ها و بيماريهاي تنفسي مثل برونشيت و لارنگوتراكئيت عفوني طيور نبايد از اسپري استفاده شود.
5- روزهاي 17- 21 از دوره پرورش روزهاي بحراني از نظر ابتلا به بيماريهاي تنفسي هستند لذا نبايد از اسپري استفاده شود.
6- از آنجا كه تحرك كمتر پرنده ها نتيجه بهتر مناسبتري خواهد داد خاموشي نور يا استفاده از نور آبي اكيدا“ توصيه ميشود.
7- بايد بدور از ايجاد گرد و غبار، با استفاده از ماسك و دستكش، اسپري را در ارتفاع50-90 سانتيمتري جوجه ها انجام داد.
8- عملا“ در مرغداريها 50% ذرات با قطر كمتر از 5 ميكرون پس از 30 دقيقه معلق هستند و لذا نبايد پنجره ها زود باز شوند.
9- حركت دستگاه اسپري بايد در تمام جهات و بطور يكسان در محاذات سطح بدن جوجه ها و با سرعت مساوي از شروع تا پايان كار انجام پذيرد و دهانه دستگاه به سمت بالا يا پائين گرفته نشود.
□ نوشته شده در ساعت 4:28:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
انتخاب يكي از روشهاي واكسيناسيون برحسب شرايط فارم (نوع پرورش، نوع توليد، وضعيت ايمني مادري، وضيعت گله از نظر سلامتي و ....) شرايط مديريتي (هزينه هاي كارگري، بهاي واكسن و ...) شرايط و موقعيت محلي (تراكم مرغداريها، نوع مرغداريها، وجود گله هاي چند سني، سطح آگاهي و شيوه مديريتي مرغداران، كانونهاي بيماري در ماه هاي اخير، روند نقل و انتقالات طيور زنده و ...) و نوع واكسنهاي موجود (كشته، تخفيف حدت يافته، قيمت، روش مصرف و ...) صورت ميگيرد.
روش آشاميدني:
در اين روش واكسن را در آب آشاميدني حيوان حل كرده و استفاده ميكنند و ممكن است در هر سني از گله استفاده شود. ساده ترين و اقتصادي ترين روش تجويز واكسن مي باشد بطوريكه در حداقل زمان ممكن، تمامي طيور با كمترين نيروي كار و امكانات واكسينه مي شوند. اين روش از واكسيناسيون، واكنشها و استرس كمتري ايجاد مي كند و به تجهيزات يا مهارت خاصي نياز ندارد اما ممكن است تمامي طيور به يك ميزان واكسن دريافت ننمايند و حتي برخي از آنها به واكسن دسترسي نداشته باشند لكن با رعايت نكات مهم ذيل بايد شرايط را طوري فراهم نمود كه بيشترين بازدهي را داشته باشد.
الف) حرارت و گرما موجب غير فعال شدن واكسن مي شود لذا حمل و نگهداري واكسن در مجاورت يخ توصيه ميشود.
ب) نور مي تواند منجر به خنثي شدن و از بين رفتن واكسن شود لذا واكسنها هميشه بايد دور از تابش نور محافظت شوند.
ج) زمان واكسيناسيون بايد طوري تنظيم شود كه در حداقل زمان ممكن ، واكسن در اختيار پرنده قرار گيرد براي اين منظور قبل از واكسيناسيون 1 ساعت در هواي گرم و 2 ساعت در هواي سرد پرنده را تشنه نگه مي دارند. در اين مورد بايد به وارد شدن توام استرس هاي تشنگي و واكسيناسيون توجه داشت و از استرس هاي ديگر جلو گيري كرد. بنابراين براي اخذ نتيجه بهتر ، تبعيت از رفتار پرنده توصيه ميشود. مثلا“ اين نوع واكسيناسيون در ساعاتي از روز كه مرغ بيشترين آب مصرفي شبانه روز خود را در آن ساعت ميخورد بايد انجام شود و مجموع آب واكسن دار در دوبار و به فاصله نيم ساعت خورانيده شود.
د) آب مصرفي طيور و آب مورد نياز واكسيناسيون مي بايد بدرستي محاسبه گردد. براي تعيين آب مصرفي استفاده ازكنتور آب در مجراي ورودي آب سالن و توجه به حجم تانكر آب مصرفي توصيه مي شود. ميتوان از جدول استاندارد آب مصرفي طيور نيز استفاده نمود اما ميبايد به تطبيق شرايط مرغداري با شرايط استاندارد همت ورزيد و آن را با توجه به ميزان رطوبت و حرارت ، تراكم ، سن پرنده و. . . متعادل نمود. بعد از تعيين حجم مصرفي شبانه روز ، مصرف آب را در عرض 4 ساعت محاسبه مينمايند و آنگاه واكسن را در اين مقدار آب حل كرده و بعد از تشنگي لازم آنرا در اختيار طيور قرارميدهند.
و)املاح موجود آب مي توانند با پوشش پروتئيني جرم واكسن تركيب شده و آنرا از بين ببرند. لذا براي به حداقل رساندن تاثير ناخالصي هاي آب آشاميدني در واكسن، بسته به ميزان املاح آب استفاده از شير خشك بدون چربي يا شير پس چرخ توصيه مي شود. معمولا توصيه مي شود 10% حجم محلول را شير پس چرخ در نظر بگيرند و از شير خشك بدون چربي به ميزان 2 گرم در ليتر استفاده شود. اين امر همچنين ميتواند مقادير كم دترجنت هاي آب را خنثي نمايد و از اينرو ماندگاري واكسن را بيشتر كند كه نتيجه آن ايمني بيشتر خواهد بود. علاوه بر آن ويروس واكسن در حضور پروتئين هاي شير بيشتر اثر مي كند. با توجه به اين كه چربي با واكسن تركيب شده و همگني محلول را از بين ميبرد شير بدون چربي توصيه ميگردد.
ز)از آنجا كه عمدتا“ واكسنهاي تخفيف حدت يافته از اين راه مصرف مي شوند بايد توجه داشت كه وجود مواد ضد عفوني كننده (مانند كلر) مي تواند جرم واكسن را از بين ببرد و با اينكار واكسيناسيون را بي تاثير نمايد لذا توصيه مي شود از آب لوله كشي استفاده نشده و براي اينكار از آب چاه و احيانا آب جوشيده باران استفاده شود. مي توان از آب لوله كشي به شرط خنثي كردن كلر آن استفاده كرد . در اين صورت هوا دادن ، جوشاندن و راكد گذاشتن آب در ظرف سرباز يا عبور دادن آب از فيلترهاي ذغالي و يا افزودن 1 سي سي تيوسولفات سديم 10 % در هر ليتر آب توصيه مي شود.
براي اخذ نتيجه مناسب از واكسيناسيون به طريق آشاميدن توصيه مي شود به نكته هاي مهم ذيل توجه جدي معطوف گردد:
1- يك يا دو روز قبل از واكسيناسيون از ضد عفوني آبخوريها اجتناب شود. و تجويز آنتي بيوتيكها از راه آب قطع گردد.
2-قبل از واكسيناسيون (در حين تشنگي دادن) آبخوريها را از تمام كثافات و لجن ها تمييز نموده نقص هاي آنرا برطرف نمود.
3- تعداد آبخوري ها را به ميزان كافي در نظر گرفته و حتي از آبخوريهاي اضافي نيز براي آشاميدن جوجه ها استفاده شود.
4- براي ممانعت از ورود هواي آلوده به ظرف واكسن، حتما“ ظرف آن را در داخل آب بدون كلر باز كرده و مصرف نمود.
5- بايد دز كافي از واكسن را به دقت در آب حاوي شير خشك حل و آنگاه آنرا به تانكر آب آشاميدني طيور منتقل نمود.
6-واكسن حل شده در آب را حداكثر تا 2 ساعت بكار ببريد براي اينكار طيور را بدون ايجاد استرس وادار به حركت نمائيد.
7- براي اينكه پرندگان تشنه و يا قلدر سهم بيشتري از واكسن را نخورند آب واكسن دار در 2 - 3 قسمت خورانيده شود.
8-حتما“ بعد از اتمام مصرف آب واكسن دار، به جهت تامين آب آشاميدني مورد نياز طيــور از آب معمولي استفاده شود.
9- دستور مصرف كارخانه سازنده براي واكسن را اعم مقدار و نحوه مصرف و ديگر توصيه هاي لازم كاملا رعايت نمائيد.
10- واكسن را اگرچه به قيمت بيشتر از بازار آزاد از محل معتبر تهيه نموده از عدم انقضا تاريخ مصرف آن مطمئن شويد.
11- بعد از انجام واكسيناسيون از مولتي ويتامين ها و يك روز بعد از آن از آنتـي بيوتيــك هاي وسيع الطيف استفاده نمائيد.
12- به علت استرس هاي وارده به گله، كه در نتيجه آن دماي بدن طيور كاهش مييابد دماي سالن را 1-2 درجه افزايش دهيد.
13- از ريخت و پاش واكسن، بخصوص واكسنهاي زنده بايد جلوگيري نمود تا جوجه هاي ضعيف به بيماري مبتلا نشوند.
14- در صورت مشاهده تلفات زياد بعد از واكسيناسيون سريعا به دامپزشك مراجعه نمائيد.
روش قطره اي:
در اين روش پودر واكسن در آب مقطر حل شده و در داخل فلاكن تزريق ريخته مي شود. بعدا“ قطره اي را كه حاوي يك دز واكسن مي باشد در داخل چشم و يا بيني جوجه مي چكانند. معمولا“ بازاي هر هزار دز واكسن 20 سي سي آب مقطر در نظر گرفته ميشود. در اينصورت هر يك سي سي آب، حاوي 50 دز واكسن خواهد بود و مي بايد قطره چكاني انتخاب شود كه هر 50 قطره آن برابر يك سي سي باشد. ضمنا“ بايد توجه داشت كه دماي آب مقطر مصرفي همانند دماي سالن باشد چرا كه استفاده از آب گرم يا سرد ممكن است تورم ملتحمه ايجاد نمايد. ضمنا به خاطر اجتناب از گرم شدن فلاكن ميبايد آنرا داخل يخ قرار داد و بعد از مدتي فلاكن مورد استفاده را با فلاكن داخل يخ عوض نمود زيرا گرماي دست باعث گرم شدن فلاكن مورد استفاده ميشود. حسن اين روش اطمينان از دريافت دز واكسن براي هر جوجه است هرچند كه ممكن است با واكنش طبيعي جوجه در برابر ورود مواد از بيني و تكان دادن سر، حداقل اندكي از واكسن بيرون ريخته شود. ايمني موضعي در مقابل راه ورود عامل بيماري و مصونيت پايدار ناشي از واكسيناسيون اهميت اين روش را نشان ميدهد. لكن هزينه بالا، صرف وقت زياد، استرس بيشتر و نياز به تجربه و مهارت و احتمال ايجاد كونژنكتيويت چشم، همگاني شدن اين روش را مشكل مينمايد.
روش فرو بردن منقار در ظرف حاوي واكسن:
در اين روش هزار دز واكسن را در 150 ميلي ليتر آب و در يك ظرف كم عمق ريخته آنگاه منقار هر جوجه و سوراخ بيني آن را براي چند ثانيه به زير محلول فرو مي برند. مي بايد از مرطوب كردن بيش از اندازه سر جوجه و استنشاق واكسن جلوگيري شود. اين نوع واكسيناسيون باعث اطمينان از دريافت واكسن و ايمني موضعي و پايدار را سبب ميشود اما ضمن صرف وقت زياد، هزينه بالا و استرس زيادي به بار ميآورد و احتمال آسپيره شدن و ورود واكسن به ريه ها نيز وجود دارد.
روش تزريقي:
روش تزريقي به دو صورت زيرجلدي و داخل عضلاني استفاده ميشود.در شكل زيرجلدي كه مثلا براي واكسيناسيون عليه بيماري مارك در روز اول استفاده ميشود مقدار 0/2 سي سي واكسن مارك در زير جلد قسمت عقب گردن تزريق مينمايند. در نوع عضلاني معمولا“ هر دز واكسن را براي 1 سي سي آب مقطر تنظيم مينمايند و آنرا در عضلات سينه يا ران تزريق ميكنندانتخاب عضله سينه يا ران با عنايت به رشد بيشتر عضلات در اين ناحيه و حجم زياد عضلات است. معمولا“ عضله سينه Pectoral انتخاب ميشود لكن در جوجه هاي كم سن كه رشد عضله سينه كمتر است از عضله ران استفاده ميشود. در تزريق عضلاني سينه مي بايد به احتمال فرورفتن سوزن تزريق در بافت ريه و كبد دقت فراواني مبذول داشت چرا كه در غير اينصورت مرگ جوجه آني خواهد بود. براي پيشگيري از اين امر سرسوزن بطرف جلو و كمي به سمت خارج گرفته ميشود. در تزريق عضله ران نيز سرسوزن بايد موازي استخوان ران و در بالاي مفصل زانو وارد شود.
در مقايسه تزريق زير جلدي و تزريق عضلاني مي بايد گفت كه تزريق زير جلدي از پشت گردن كم خطر است و جذب آن آهسته ميباشد لكن بايد مواظب آسيب سيستم عصبي گردن و متعاقب آن چرخش گردن بود.
در واكسيناسيون به روش تزريقي ضمن اطمينان از دريافت واكسن توسط جوجه ها، به علت استفاده از سويه حاد يا خيلي حاد در تهيه واكسن ، ايمني كامل و طولاني مدتي در اثر واكسيناسيون حاصل ميشود و واكسن نيز به شرط نگهداري در حرارت8-4 درجه سانتيگراد كارايي خود را براي يكسال حفظ مينمايد. صرف وقت زياد، استرس فراوان جوجه ها و هزينه بالاي واكسيناسيون به علت استفاده از تعداد زيادي نيروي انساني ماهر و مجرب كه مي بايد با احتياط بيشتري كار كنند و نيز احتمال آلودگي جانبي در اثر واكسيناسيون به جهت استفاده از يك سرسوزن در تعداد زيادي از جوجه ها از معايب اين روش به حساب مي آيد.
براي اخذ نتيجه مناسب از واكسيناسيون به روش تزريقي، ميبايد اعضاي تيم واكسيناسيون ، قبل و بعد از واكسيناسيون تمام وسايل خود نظير لباس ، سربند يا كلاه ، كفش و ... را ضدعفوني كرده دست و صورت خود را با آب و صابون بشويند و مخصوصا“ دستهاي خود را ضدعفوني كنند. و نيز به منظور محدود كردن انتشار احتمالي بيماري مرتبا“ سرسوزن سرنگ واكسيناسيون را با سرسوزن هاي استريل تعويض نمايند. بطري هاي واكسن را قبل و هر از گاهي حين مصرف كاملا“ تكان داده و پرندگان را با دقت و به آرامي و دور از خشونت گرفته و واكسينه نمايند.
روش تلقيح در نسج بال:
اين روش معمولا“ براي تجويز واكسن آبله طيور كاربرد دارد و در آن از سوزنهاي مخصوص دو شاخه اي ( ) استفاده ميشود كه در سطح داخل هر يك از شاخه ها يك شيار باريك وجود دارد و با فروكردن سوزن در محلول واكسن، قسمتي از محلول وارد شيار شده و با تزريق در نسج بال در ناحيه اي فاقد رگ و عروق خوني (محل اتصال بال به بدن) واكسن وارد پوست ميشود. اگر در ناحيه تزريق بعد از يك هفته برآمدگيهاي نخود مانند مشاهده شود واكسيناسيون بدرستي عمل شده است.
روش مالش در مخاط كلواك:
اين روش براي تجويز واكسن زنده و حاد لارنگوتراكئيت استفاده ميشود و ويروس زنده از راه غير معمول وارد بدن ميشود. در اين روش يك برس كوچك را داخل محلول واكسن كرده، آنگاه آن را در بافت هاي فوقاني نسج كلواك تلقيح مينمايند.
روش تلقيح در ريشه پرها:
در اين روش حدود 10 - 15 عدد از پرهاي قسمت قدامي ران را طوريكه خون خارج نشود، كنده سپس به كمك يك برس كوچك محلول واكسن زنده و حاد را در محل مالش ميدهند يا آن را در موضع اسپري مينمايند.
روش اسپري:
در اين روش محلول واكسن بصورت غبار در سطح فضاي سالن پخش ميشود و از طريق دستگاه تنفس وارد و جذب بدن ميشود. لذا بيشترين تعداد جوجه ها را با كمترين نيروي انساني و در كوتاهترين زمان ممكن، ميتوان واكسينه نمود و ايمني سريع و مناسبي با ايجاد ايمني موضعي و عمومي بدست آورد. اين روش كه استرس كمتري دارد با توجه به صرفه اقتصادي آن به راحتي در فارم هاي بزرگ قابل اجراست.لكن به مهارت فراوان و نيز دقت زياد از نظر رعايت حرارت و رطوبت سالن نياز دارد و در صورت وجود بيماريهاي تنفسي عليرغم مزيت آن در ايجاد ايمني بر عليه بيماريهاي تنفسي، محدوديت استفاده دارد و از اينرو به سختي ميتوان آنرا استاندارد كرد و خطر بروز واكنش هاي شديد متعاقب تجويز واكسن را بخصوص در جوجه هاي آلوده به مايكوپلاسما كاهش داد. ضمن آنكه احتمال عدم دريافت واكسن توسط پرنده وجود دارد احتمال تداخل ايمني مادري نيز در جوجه هاي واكسينه شده با اين روش بسيار است هرچند كه بيشتر به سويه واكسن و دستگاه اسپري دارد. با اين روش ذرات واكسن بصورت آئروسل يا اسپري در هوا پراكنده ميشوند. آئروسل ها مجموعه اي از قطرات كوچك مايع يا ذرات جامد پراكنده در هوا و يا ذرات بسيار ريز هستند (كه اندازه آنها بين 2-10 ميكرون و سرعت ته نشيني آنها كم ميباشد) و به عنوان سوسپانسيون نيمه پايدار متحرك در هوا مطرح ميباشند. ذراتي كه بصورت اسپري پراكنده ميشوند بزرگتر بوده و با سرعت زيادي ته نشين ميشوند و اندازه متوسط آنها 20 - 40 ميكرون است.
محل رسوب ذرات در دستگاه تنفس جوجه ها به اندازه ذرات بستگي دارد. ذرات بزرگتر از7/3 - 7 ميكرون در بوقك هاي بيني و بخش قدامي ناي و ذرات كوچكتر در سرتاسر قسمت هاي دستگاه تنفس رسوب مينمايند. بصورت تجاري انواع متعددي از دستگاههاي مولد اسپري و آئروسل در دسترس قرار دارند. انواعي كه ذرات درشت توليد مينمايند در جوجه هاي يكروزه تا 3 هفتگي مصرف ميشوند و از سن 3 هفتگي به بعد قطرات ريز نتيجه بهتري ميدهند. البته بايد توجه داشت كه ذرات بيش از حد كوچك با نفوذ بيشتر و عمقي تر در دستگاه تنفس، باعث نفوذ هرچه بيشتر ويروس واكسن شده و سبب بروز احتمالي واكنش هاي شديد واكسيناسيون ميشوند و چنانچه قطرات اسپري خيلي درشت باشند سبب خيس شدن جوجه ها شده و مشكلاتي به بار ميآورند.
پايداري ويروس آئروسل به درجه حرارت و رطوبت نسبي سالن، دستگاه مولد آئروسل و رقيق كننده واكسن مورد استفاده بستگي دارد. براي تهيه حلال در روش اسپري معمولا“ از 70 سي سي آب و 30 سي سي گليسيرين براي هر هزار دز واكسن استفاده ميكنند اما برخي 150 الي 200 سي سي آب را پيشنهاد ميكنند. استفاده از آب مقطر بعنوان رقيق كننده واكسن، موجب توليد قطرات ريزتري در مقايسه با آب لوله كشي ميشود كه به سبب نفوذ بيشتر آن در دستگاه تنفس، ايمني زائي بيشتري را سبب ميشوند. در هر حال واكسن ها پايدارترين حالت خود را در آئروسل هاي توليد شده در آب مقطر دارند. البته مقدار آب مصرف شده به منظور رقيق كردن واكسن بايد به حدي باشد كه اسپري كردن هزار دز واكسن 3 دقيقه بطول بيانجامد.
نكاتي كه بايد براي اخذ نتيجه بهتر از واكسيناسيون به روش اسپري مد نظر قرار داد اهميت زيادي داشته به شرح ذيل است:
1- بايد رقيق كننده مناسبي براي تهيه محلول واكسن انتخاب نموده ميزان متناسب آن را به درستي محاسبه كرده استفاده نمود.
2- در حين انجام اسپري تهويه ها و پنجره ها را بطور كامل بسته و بعد از 15 -30 دقيقه از پايان كار واكسيناسيون باز كرد.
3-بايد عمل اسپري را در مقاطع خنك روز و با خاموشي نور انجام داد تا بستن تهويه و پنجره ها مشكل چنداني ايجاد ننمايد.
4- در صورت وجود استرس ها و بيماريهاي تنفسي مثل برونشيت و لارنگوتراكئيت عفوني طيور نبايد از اسپري استفاده شود.
5- روزهاي 17- 21 از دوره پرورش روزهاي بحراني از نظر ابتلا به بيماريهاي تنفسي هستند لذا نبايد از اسپري استفاده شود.
6- از آنجا كه تحرك كمتر پرنده ها نتيجه بهتر مناسبتري خواهد داد خاموشي نور يا استفاده از نور آبي اكيدا“ توصيه ميشود.
7- بايد بدور از ايجاد گرد و غبار، با استفاده از ماسك و دستكش، اسپري را در ارتفاع50-90 سانتيمتري جوجه ها انجام داد.
8- عملا“ در مرغداريها 50% ذرات با قطر كمتر از 5 ميكرون پس از 30 دقيقه معلق هستند و لذا نبايد پنجره ها زود باز شوند.
9- حركت دستگاه اسپري بايد در تمام جهات و بطور يكسان در محاذات سطح بدن جوجه ها و با سرعت مساوي از شروع تا پايان كار انجام پذيرد و دهانه دستگاه به سمت بالا يا پائين گرفته نشود.
□ نوشته شده در ساعت 4:28:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● واكسنها
بدن فرد در جريان بيماري بوسيله پادگنهاي عوامل عفوني تحريك ميشود و پادتنها را كه در دفاع بدن نقش عمده اي به عهده دارند، توليد ميكند. اما از آن نظر كه بروز بيماري سبب عفونت، مرگ و مير و خسارت فراوان ميگردد اين نوع كسب ايمنيت راه خوبي به شمار نميآيد. لذا ايمني شناسان براي دست يابي به ايمني بالاي بدن بطوريكه بتواند موجود را در مقابل بيماري مقاوم نمايد در حاليكه باعث بيماري و مرگ و مير نباشد دست به پژوهش هاي متعددي زدند و در اين راه به افتخار ابداع واكسنها و يا نازهرها نايل شدند. واكسنها فرآورده هاي بيولوژيكي اختصاصي هستند كه حاوي تعداد زيادي از آنتي ژنها يا فاكتورهاي ايمني زاي عوامل بيماريزا هستند و براي ايجاد مصونيت يا مقاومت نسبت به بيماري مخصوص استعمال مي شوند. واكسنها ممكن است Monovalent يا Bivalent يا Polyvalent باشند كه در انواع مونووالان يك سويه از عامل بيماريزا و در انواع بي والان دو سويه از عامل بيماريزا و در انواع پلي والان چند سويه از عامل بيماريزا وجود دارد.
انواع واكسنها
1- واكسنهاي كشته: واكسنهاي كشته را معمولآ از اجرام حاد كه بعدآ كشته شده و به روشهاي فيزيكي يا شيميايي نگهداري ميشوند و يا از فرآورده هاي سمي باكتري هاي زهرابه زا كه به شبه زهر (نازهر) تبديل شده اند تهيه ميكنند. واكسنهاي كشته احتياج به شرايط نگهداري خاصي نداشته، قدرت و خاصيت خود را در جريان جابجايي كمتر از دست ميدهند و اگر عمل غير فعال كردن جرم بيماريزا به خوبي انجام شده باشد بي خطرند و به هيچ وجه تظاهرات بيماري را سبب نخواهند شد. لكن ممكن است روشهاي غيرفعال كردن واكسن سبب آسيب و تخريب پادگنهاي اصلي گردند. و به همين جهت واكسنهاي كشته معمولآ از نظر پادگني فقيرند و بايد چندين بار تزريق شوند تا مصونيت كافي ايجاد نمايند كه خود اين تزريقات مكرر ممكن است واكنشهاي ازدياد حساسيت را سبب شوند . به جهت اينكه اين نوع واكسنها از نظر پادگني فقيرند ايمني زايي كمتري دارند و براي رفع اين عيب معمولا همراه با پادگن، مواد كمكي يا آجودان تجويز مي شوند كه خود ممكن است سبب بروز واكنشهاي نا مطلوبي در محل تزريق گردند.
2- واكسن هاي زنده: واكسن هاي زنده چندين نوع مي باشند.
الف) جرم بيماريزا : در اين نوع واكسيناسيون، اجرام بيماريزا را در زماني از زندگي حيوان كه در اين زمان حساسيت به جرم ندارد و يا از راهي غير عادي به حيوان تجويز مي نمايند تا اثرات آنها به حداقل تقليل يابند. مانند تلقيح واكسن آبله از بخش پردار بدن طيور يا تلقيح واكسن پلوروپنوموني واگير گاوان از انتهاي دم و واكسن لارنگوتراكئيت طيور از طريق مخرج.
اين واكسن ها در انسان مطلقا مورد استفاده ندارند و مصرف آنها در حيوانات نيز بسيار محدود است البته در حيوانات گاهي همراه جرم بيماريزا سرم اختصاصي ضد آن را تجويز مي كردند تا واكنشهاي ناشي از عامل بيماريزا تحت كنترل قرار گيرند.
ب) واكسن هاي تخفيف حدت يافته: شامل اجرام زنده ولي ضعيف شده ميباشند و در بدن عفونت خفيفي كه خطرناك نيست ايجاد مي كنند و منجر به ايمني بادوام تر از ايمني مربوط به واكسنهاي كشته مي شوند. اين نوع واكسنها را بر اثر عبور يا گذر مكرر اجرام حاد در محيط كشت يا در بدن حيوان و بنا بر مكانيسم موتاسيون تهيه مي كنند و ممكن است شامل اجرام زنده و اندكي تخفيف حدت داده شده باشند (نيوكاسل كه بعد از 4 هفتگي در نسج بال تزريق مي شود) يا شامل اجرام زنده و خيلي ضعيف شده باشند (نيوكاسل لاسوتا) يا واكسنهاي برونشيت.
به علت اندك قابليت رشد و تكثير اجرام اين نوع واكسنها در بدن حيوان، ميزان پادگني كه توسط آنها توليد ميشود در مقايسه با واكسنهاي كشته بسيار بيشتر است و اگر شكل تخفيف حدت يافته عامل بيماريزا بطور صحيح انتخاب شده باشد، به علت تحريك بيشتر سيستم ايمني مصونيت ناشي از آن به حدي است كه بدن را در برابر حمله اشكال بيماريزاي مربوط محفوظ بدارد. البته ميزان مصونيت، ارتباط مستقيم با حدت جرم دارد و هرچه حدت جرم واكسن بيشتر باشد مصونيت ناشي از آن بهتر و بيشتر خواهد شد ولي در اين صورت ممكن است برخي از افراد تزريق شده مبتلا به بيماري شوند.
سويه هاي تخفيف حدت يافته اجرام، خاصيت حمله وري و نفوذ در بدن را دارند لذا واكسنهاي تهيه شده از آنها، خاصيت توليد انترفرون دارند كه سبب ايجاد مصونيت غير اختصاصي در مقابل ديگر انواع ويروسها ميشود و علاوه بر آن خاصيت انتشار نيز دارند كه به موجب آن ممكن است با ترشح شدن سويه واكسن به خارج از بدن حيوان، بقيه حيواناتي كه واكسن نخورده اند آلوده به سويه واكسن شوند و مصونيت يابند. بنا به همين خاصيت، اين نوع واكسنها را مي توان از راههاي ساده تري بكار برد و مثلا“ از راه مخاط هاي بدن بوسيله قطره هاي چشمي، بيني و يا با اضافه كردن به آب و غذا و شير تجويز نمود. واكسنهاي تخفيف حدت يافته بر خلاف واكسنهاي كشته، با مواد كمكي همراه نيستند، لذا ارزان تمام ميشوند و كمتر ايجاد حساسيت ميكنند.
از آنجا كه اين واكسنها از رشد ميكروب در كشت بافت و يا حتي بدن حيوان (جنين جوجه) تهيه ميشوند اين خطر وجود دارد كه ويروسهاي بيماريزا يا مايكوپلاسماها همراه با سويه واكسن برداشت و عرضه شوند. ضمن آنكه ممكن است شكل تخفيف حدت يافته جرم، بطور صحيح انتخاب نشده باشد و در مقابل رشد سريع جرم در بدن، حيوان و بخصوص حيوان ناسالم و ضعيف فرصت پادتن سازي نداشته و دچار بيماري شود. و نيز ممكن است جرم به شكل حاد يا وحشي خود برگردد و يا به موتانت بيماريزاي جديدي تبديل شود. البته برعكس آن نيز ميتواند مشاهده گردد طوريكه ايمني مناسبي براي محافظت از بيماري، از اين شكل تخفيف حدت يافته بدست نيايد. در عمل و در مقايسه با واكسنهاي كشته، توليد و نگهداري، حمل و نقل، تزريق و رقيق كردن واكسنهاي تخفيف حدت يافته دقيق تر است و ميبايد با احتياط زيادتري همراه باشد.
يك نوع ديگر از تقسيم بندي واكسن ها:
1- واكسن هاي هومولوگ: اين واكسن ها شامل پادگن هايي هستند كه به منظور ايجاد ايمنيت از اجرام بيماريزا و يا موتانت هاي آنها جدا شده اند.
2- واكسن هاي هترولوگ: در اين نوع از واكسن ها، براي تهيه واكسن از اجرامي غير مشابه كه با اجرام اصلي واكنشهاي متقاطع دارند استفاده مي كنند.
3- واكسن هاي خودي يا اتوواكسن ها: در اين واكسن ها منشاء پادگن سويه اي است كه حيوان را مبتلا كرده است.
□ نوشته شده در ساعت 4:28:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
بدن فرد در جريان بيماري بوسيله پادگنهاي عوامل عفوني تحريك ميشود و پادتنها را كه در دفاع بدن نقش عمده اي به عهده دارند، توليد ميكند. اما از آن نظر كه بروز بيماري سبب عفونت، مرگ و مير و خسارت فراوان ميگردد اين نوع كسب ايمنيت راه خوبي به شمار نميآيد. لذا ايمني شناسان براي دست يابي به ايمني بالاي بدن بطوريكه بتواند موجود را در مقابل بيماري مقاوم نمايد در حاليكه باعث بيماري و مرگ و مير نباشد دست به پژوهش هاي متعددي زدند و در اين راه به افتخار ابداع واكسنها و يا نازهرها نايل شدند. واكسنها فرآورده هاي بيولوژيكي اختصاصي هستند كه حاوي تعداد زيادي از آنتي ژنها يا فاكتورهاي ايمني زاي عوامل بيماريزا هستند و براي ايجاد مصونيت يا مقاومت نسبت به بيماري مخصوص استعمال مي شوند. واكسنها ممكن است Monovalent يا Bivalent يا Polyvalent باشند كه در انواع مونووالان يك سويه از عامل بيماريزا و در انواع بي والان دو سويه از عامل بيماريزا و در انواع پلي والان چند سويه از عامل بيماريزا وجود دارد.
انواع واكسنها
1- واكسنهاي كشته: واكسنهاي كشته را معمولآ از اجرام حاد كه بعدآ كشته شده و به روشهاي فيزيكي يا شيميايي نگهداري ميشوند و يا از فرآورده هاي سمي باكتري هاي زهرابه زا كه به شبه زهر (نازهر) تبديل شده اند تهيه ميكنند. واكسنهاي كشته احتياج به شرايط نگهداري خاصي نداشته، قدرت و خاصيت خود را در جريان جابجايي كمتر از دست ميدهند و اگر عمل غير فعال كردن جرم بيماريزا به خوبي انجام شده باشد بي خطرند و به هيچ وجه تظاهرات بيماري را سبب نخواهند شد. لكن ممكن است روشهاي غيرفعال كردن واكسن سبب آسيب و تخريب پادگنهاي اصلي گردند. و به همين جهت واكسنهاي كشته معمولآ از نظر پادگني فقيرند و بايد چندين بار تزريق شوند تا مصونيت كافي ايجاد نمايند كه خود اين تزريقات مكرر ممكن است واكنشهاي ازدياد حساسيت را سبب شوند . به جهت اينكه اين نوع واكسنها از نظر پادگني فقيرند ايمني زايي كمتري دارند و براي رفع اين عيب معمولا همراه با پادگن، مواد كمكي يا آجودان تجويز مي شوند كه خود ممكن است سبب بروز واكنشهاي نا مطلوبي در محل تزريق گردند.
2- واكسن هاي زنده: واكسن هاي زنده چندين نوع مي باشند.
الف) جرم بيماريزا : در اين نوع واكسيناسيون، اجرام بيماريزا را در زماني از زندگي حيوان كه در اين زمان حساسيت به جرم ندارد و يا از راهي غير عادي به حيوان تجويز مي نمايند تا اثرات آنها به حداقل تقليل يابند. مانند تلقيح واكسن آبله از بخش پردار بدن طيور يا تلقيح واكسن پلوروپنوموني واگير گاوان از انتهاي دم و واكسن لارنگوتراكئيت طيور از طريق مخرج.
اين واكسن ها در انسان مطلقا مورد استفاده ندارند و مصرف آنها در حيوانات نيز بسيار محدود است البته در حيوانات گاهي همراه جرم بيماريزا سرم اختصاصي ضد آن را تجويز مي كردند تا واكنشهاي ناشي از عامل بيماريزا تحت كنترل قرار گيرند.
ب) واكسن هاي تخفيف حدت يافته: شامل اجرام زنده ولي ضعيف شده ميباشند و در بدن عفونت خفيفي كه خطرناك نيست ايجاد مي كنند و منجر به ايمني بادوام تر از ايمني مربوط به واكسنهاي كشته مي شوند. اين نوع واكسنها را بر اثر عبور يا گذر مكرر اجرام حاد در محيط كشت يا در بدن حيوان و بنا بر مكانيسم موتاسيون تهيه مي كنند و ممكن است شامل اجرام زنده و اندكي تخفيف حدت داده شده باشند (نيوكاسل كه بعد از 4 هفتگي در نسج بال تزريق مي شود) يا شامل اجرام زنده و خيلي ضعيف شده باشند (نيوكاسل لاسوتا) يا واكسنهاي برونشيت.
به علت اندك قابليت رشد و تكثير اجرام اين نوع واكسنها در بدن حيوان، ميزان پادگني كه توسط آنها توليد ميشود در مقايسه با واكسنهاي كشته بسيار بيشتر است و اگر شكل تخفيف حدت يافته عامل بيماريزا بطور صحيح انتخاب شده باشد، به علت تحريك بيشتر سيستم ايمني مصونيت ناشي از آن به حدي است كه بدن را در برابر حمله اشكال بيماريزاي مربوط محفوظ بدارد. البته ميزان مصونيت، ارتباط مستقيم با حدت جرم دارد و هرچه حدت جرم واكسن بيشتر باشد مصونيت ناشي از آن بهتر و بيشتر خواهد شد ولي در اين صورت ممكن است برخي از افراد تزريق شده مبتلا به بيماري شوند.
سويه هاي تخفيف حدت يافته اجرام، خاصيت حمله وري و نفوذ در بدن را دارند لذا واكسنهاي تهيه شده از آنها، خاصيت توليد انترفرون دارند كه سبب ايجاد مصونيت غير اختصاصي در مقابل ديگر انواع ويروسها ميشود و علاوه بر آن خاصيت انتشار نيز دارند كه به موجب آن ممكن است با ترشح شدن سويه واكسن به خارج از بدن حيوان، بقيه حيواناتي كه واكسن نخورده اند آلوده به سويه واكسن شوند و مصونيت يابند. بنا به همين خاصيت، اين نوع واكسنها را مي توان از راههاي ساده تري بكار برد و مثلا“ از راه مخاط هاي بدن بوسيله قطره هاي چشمي، بيني و يا با اضافه كردن به آب و غذا و شير تجويز نمود. واكسنهاي تخفيف حدت يافته بر خلاف واكسنهاي كشته، با مواد كمكي همراه نيستند، لذا ارزان تمام ميشوند و كمتر ايجاد حساسيت ميكنند.
از آنجا كه اين واكسنها از رشد ميكروب در كشت بافت و يا حتي بدن حيوان (جنين جوجه) تهيه ميشوند اين خطر وجود دارد كه ويروسهاي بيماريزا يا مايكوپلاسماها همراه با سويه واكسن برداشت و عرضه شوند. ضمن آنكه ممكن است شكل تخفيف حدت يافته جرم، بطور صحيح انتخاب نشده باشد و در مقابل رشد سريع جرم در بدن، حيوان و بخصوص حيوان ناسالم و ضعيف فرصت پادتن سازي نداشته و دچار بيماري شود. و نيز ممكن است جرم به شكل حاد يا وحشي خود برگردد و يا به موتانت بيماريزاي جديدي تبديل شود. البته برعكس آن نيز ميتواند مشاهده گردد طوريكه ايمني مناسبي براي محافظت از بيماري، از اين شكل تخفيف حدت يافته بدست نيايد. در عمل و در مقايسه با واكسنهاي كشته، توليد و نگهداري، حمل و نقل، تزريق و رقيق كردن واكسنهاي تخفيف حدت يافته دقيق تر است و ميبايد با احتياط زيادتري همراه باشد.
يك نوع ديگر از تقسيم بندي واكسن ها:
1- واكسن هاي هومولوگ: اين واكسن ها شامل پادگن هايي هستند كه به منظور ايجاد ايمنيت از اجرام بيماريزا و يا موتانت هاي آنها جدا شده اند.
2- واكسن هاي هترولوگ: در اين نوع از واكسن ها، براي تهيه واكسن از اجرامي غير مشابه كه با اجرام اصلي واكنشهاي متقاطع دارند استفاده مي كنند.
3- واكسن هاي خودي يا اتوواكسن ها: در اين واكسن ها منشاء پادگن سويه اي است كه حيوان را مبتلا كرده است.
□ نوشته شده در ساعت 4:28:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● تعريف و اهميت واكسيناسيون
واكسيناسيون يا مايه كوبي عبارت از تلقيح ماده بيولوژيكي اختصاصي (آنتي ژن) به منظور ايجاد مقاومت يا مصونيت نسبت به بيماري مخصوص در يك حيوان حساس مي باشد. مايه كوبي بيمه ارزاني براي مقابله با زيانها و ضايعات سنگين ناشي از بيماري است و تمام مزاياي امر پيشگيري نسبت به درمان را حائز است. واكسيناسيون نه فقط يك فرد و اولاد او را، بلكه مهمتر و بطور غير مستقيم جامعه را واكسينه ميكند چرا كه تعداد ميزبانهاي حساس را در كل جمعيت كاهش داده و در عوض تعداد ميزبانهاي مقاوم را بيشتر مي كند بنابر اين در درون جمعيت احتمال وجود ميز بان براي حفظ عامل بيماريزا به حداقل مي رسد. و به همين سبب از آنجا كه كاهش ايمني در جامعه ممكن است باعث بروز بيماري گردد بايد واكسيناسيون را تا پوشش كامل جمعيت گسترده كرد و تا ريشه كني كامل بيماري ادامه داد.
□ نوشته شده در ساعت 4:27:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
واكسيناسيون يا مايه كوبي عبارت از تلقيح ماده بيولوژيكي اختصاصي (آنتي ژن) به منظور ايجاد مقاومت يا مصونيت نسبت به بيماري مخصوص در يك حيوان حساس مي باشد. مايه كوبي بيمه ارزاني براي مقابله با زيانها و ضايعات سنگين ناشي از بيماري است و تمام مزاياي امر پيشگيري نسبت به درمان را حائز است. واكسيناسيون نه فقط يك فرد و اولاد او را، بلكه مهمتر و بطور غير مستقيم جامعه را واكسينه ميكند چرا كه تعداد ميزبانهاي حساس را در كل جمعيت كاهش داده و در عوض تعداد ميزبانهاي مقاوم را بيشتر مي كند بنابر اين در درون جمعيت احتمال وجود ميز بان براي حفظ عامل بيماريزا به حداقل مي رسد. و به همين سبب از آنجا كه كاهش ايمني در جامعه ممكن است باعث بروز بيماري گردد بايد واكسيناسيون را تا پوشش كامل جمعيت گسترده كرد و تا ريشه كني كامل بيماري ادامه داد.
□ نوشته شده در ساعت 4:27:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● واكسن و واكسيناسيون
تاريخچه:
قرن ها قبل از آنكه اجرام ريزبيني به عنوان عوامل بيماريزاي عفوني شناخته شوند انسان ميدانست كه بهبودي از يك بيماري با مقاومت در برابر عفونت مجدد همراه است. در قرن11 ميلادي پزشكان چيني مشاهده كرده بودند كه استنشاق ذرات آبله باعث پيشگيري از بروز بيماري ميگردد. بعد ها در خاورميانه روش هاي آبله كوبي بين جلدي با استفاده از ذرات زخمهاي خشك و سائيده شده آبله در دختر بچه ها و به منظور حفظ زيبايي آنها مرسوم شد. اين طريق ايمن كردن ابتدايي در قرن 18 ميلادي به انگلستان برده شد و در آن كشور اشاعه يافت.
با كشف ادوارد جنر اساس واقعي ايمني شناسي پايه گذاري شد(1798). نامبرده متوجه شد كه تلقيح زخمهاي خشك شده آبله گاوي كه براي انسان حدتي ندارند فرد را در مقابل خطر آبله انساني محافظت مي كند. جنر متوجه شد شير دوشاني كه بر اثر تماس با سرپستان گاو بيمار مبتلا به آبله گاوي مي شوند در مقابل عفونت آبله انساني مقاومند.
از اواسط قرن 18 سعي شد گاو را با تزريق مواد حاصل از طاعون گاوي ايمن كنند ولي نتيجه خطرناك بود و اغلب منجر به بيماري مي گرديد تا اينكه در سال 1770 يك گاودار آلماني به نام ريندر Reinder متوجه شد كه اگر به گوساله هاي ماده گاوهايي كه قبلا“ طاعون گرفته و از آن شفا يافته بودند ترشحات حيوان بيمار را تزريق نمايند ديگر اين حيوانات به طاعون گاوي مبتلا نمي شوند. در حقيقت اين اولين كشفي بود كه در مورد ايمني غير فعال انجام شده و نشان داده است كه بدين ترتيب ايمني از راه آغوز به گوساله ها منتقل مي شود. اين گوساله ها كه واجد حداقل ايمني هستند در مقابل تزريق ماده عفونت زا مقاومت مي كنند و بعداّ خود اين تزريق سبب بروز ايمني فعال مي گردد.
پيشرفت و توسعه ايمني پيشگيري بوسيله لوئي پاستور عملي شد. تحقيقات پاستور به كشف و كشت ميكروب ها منجر گرديد و تهيه موادي را كه براي توليد واكسن ها لازمند يعني اجرام كشته شده بوسيله حرارت و اجرام تخفيف حدت يافته را امكان پذير گردانيد. پاستور مشاهده كرد كه وقتي كشت كهنه (تخفيف حدت يافته) وباي طيور (پاستورلا مولتوسيدا) را به ماكيان تزريق نمايند بيماري ايجاد نميشود و نكته جالب تر اينكه بعدا“ همين ماكيان در مقابل تزريق سويه حاد وباي طيور مقاومت نشان ميدهند و ايمني محكمي خواهند داشت. نامبرده اصطلاح واكسين را كه مشتق از كلمه لاتين واكسا يعني ماده گاو است به افتخار كشف جنر وضع نمود.
پاستور با كشت باسيل سياه زخم در درجه حرارت بالا اين ميكروب را تخفيف حدت داده و متوجه شد كه تزريق ميكروب تخفيف حدت داده شده به حيوان ، سبب خواهد شد كه اين حيوان بعدها در مقابل ميكروب حاد شاربن مقاومت نمايد. وي همچنين نشان داد كه ميكروب سرخجه خوك را با گذر از حيواني غير از ميزبان اصلي (خوك) ميتوان تخفيف حدت داد. بدين ترتيب كه اين ميكروب را به خرگوش تزريق كرد و بعد از جدا كردن ميكروب از اين خرگوش، آنرا از خرگوشي به خرگوش ديگر انتقال داد. نامبرده متوجه شد كه در هر انتقال بر حدت ميكروب براي خرگوش افزوده ميشود و براي ميزبان اصلي يعني خوك كم حدت تر مي گردد تا به جائي كه ميتوان از آن به عنوان واكسن براي خوك استفاده كرد.
سالمون و تئوبالد اسميت با حرارت دادن و كشتن ميكروب وباي طيور واكسني را بر ضد اين بيماري تهيه كردند. روبرت كخ پژوهش هايي براي تهيه واكسن سل انجام داد و در حين آن ايمني با واسطه سلولي را كشف كرد. ديگر دانشمندان با تزريق سرم بدست آمده از حيوان مبتلا به ديفتري در حيوان سالم توانستند حيوان مذكور را به ديفتري مقاوم نمايند.
□ نوشته شده در ساعت 4:26:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
تاريخچه:
قرن ها قبل از آنكه اجرام ريزبيني به عنوان عوامل بيماريزاي عفوني شناخته شوند انسان ميدانست كه بهبودي از يك بيماري با مقاومت در برابر عفونت مجدد همراه است. در قرن11 ميلادي پزشكان چيني مشاهده كرده بودند كه استنشاق ذرات آبله باعث پيشگيري از بروز بيماري ميگردد. بعد ها در خاورميانه روش هاي آبله كوبي بين جلدي با استفاده از ذرات زخمهاي خشك و سائيده شده آبله در دختر بچه ها و به منظور حفظ زيبايي آنها مرسوم شد. اين طريق ايمن كردن ابتدايي در قرن 18 ميلادي به انگلستان برده شد و در آن كشور اشاعه يافت.
با كشف ادوارد جنر اساس واقعي ايمني شناسي پايه گذاري شد(1798). نامبرده متوجه شد كه تلقيح زخمهاي خشك شده آبله گاوي كه براي انسان حدتي ندارند فرد را در مقابل خطر آبله انساني محافظت مي كند. جنر متوجه شد شير دوشاني كه بر اثر تماس با سرپستان گاو بيمار مبتلا به آبله گاوي مي شوند در مقابل عفونت آبله انساني مقاومند.
از اواسط قرن 18 سعي شد گاو را با تزريق مواد حاصل از طاعون گاوي ايمن كنند ولي نتيجه خطرناك بود و اغلب منجر به بيماري مي گرديد تا اينكه در سال 1770 يك گاودار آلماني به نام ريندر Reinder متوجه شد كه اگر به گوساله هاي ماده گاوهايي كه قبلا“ طاعون گرفته و از آن شفا يافته بودند ترشحات حيوان بيمار را تزريق نمايند ديگر اين حيوانات به طاعون گاوي مبتلا نمي شوند. در حقيقت اين اولين كشفي بود كه در مورد ايمني غير فعال انجام شده و نشان داده است كه بدين ترتيب ايمني از راه آغوز به گوساله ها منتقل مي شود. اين گوساله ها كه واجد حداقل ايمني هستند در مقابل تزريق ماده عفونت زا مقاومت مي كنند و بعداّ خود اين تزريق سبب بروز ايمني فعال مي گردد.
پيشرفت و توسعه ايمني پيشگيري بوسيله لوئي پاستور عملي شد. تحقيقات پاستور به كشف و كشت ميكروب ها منجر گرديد و تهيه موادي را كه براي توليد واكسن ها لازمند يعني اجرام كشته شده بوسيله حرارت و اجرام تخفيف حدت يافته را امكان پذير گردانيد. پاستور مشاهده كرد كه وقتي كشت كهنه (تخفيف حدت يافته) وباي طيور (پاستورلا مولتوسيدا) را به ماكيان تزريق نمايند بيماري ايجاد نميشود و نكته جالب تر اينكه بعدا“ همين ماكيان در مقابل تزريق سويه حاد وباي طيور مقاومت نشان ميدهند و ايمني محكمي خواهند داشت. نامبرده اصطلاح واكسين را كه مشتق از كلمه لاتين واكسا يعني ماده گاو است به افتخار كشف جنر وضع نمود.
پاستور با كشت باسيل سياه زخم در درجه حرارت بالا اين ميكروب را تخفيف حدت داده و متوجه شد كه تزريق ميكروب تخفيف حدت داده شده به حيوان ، سبب خواهد شد كه اين حيوان بعدها در مقابل ميكروب حاد شاربن مقاومت نمايد. وي همچنين نشان داد كه ميكروب سرخجه خوك را با گذر از حيواني غير از ميزبان اصلي (خوك) ميتوان تخفيف حدت داد. بدين ترتيب كه اين ميكروب را به خرگوش تزريق كرد و بعد از جدا كردن ميكروب از اين خرگوش، آنرا از خرگوشي به خرگوش ديگر انتقال داد. نامبرده متوجه شد كه در هر انتقال بر حدت ميكروب براي خرگوش افزوده ميشود و براي ميزبان اصلي يعني خوك كم حدت تر مي گردد تا به جائي كه ميتوان از آن به عنوان واكسن براي خوك استفاده كرد.
سالمون و تئوبالد اسميت با حرارت دادن و كشتن ميكروب وباي طيور واكسني را بر ضد اين بيماري تهيه كردند. روبرت كخ پژوهش هايي براي تهيه واكسن سل انجام داد و در حين آن ايمني با واسطه سلولي را كشف كرد. ديگر دانشمندان با تزريق سرم بدست آمده از حيوان مبتلا به ديفتري در حيوان سالم توانستند حيوان مذكور را به ديفتري مقاوم نمايند.
□ نوشته شده در ساعت 4:26:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● اصول قرنطينه
قرنطينه يك واژه فرانسوي است كه در لغت به معناي دوره چهل روزه براي جلوگيري از انتشار و سرايت بيماريهاي واگير به كار مي رود, و در مورد انسان, دام و حتي گياه تقريبا“ از روش و اصول مشتركي پيروي ميكند.
در ايام سابق قرنطينه به مفهوم محصور كردن انسان و دام سالم يا آلوده بود اما هم اكنون در اكثر كشورها, اقدامات اوليه بهداشتي و مقررات و قوانين مدرن و مصوب بين المللي براي امر قرنطينه اجرا ميگردد.
امروزه با درك جديدي كه به بركت شناخت راههاي سرايت بيماري, عوامل بيماريزا و پيشرفت طرق پيشگيري از قرنطينه به وجود آمده است مفهوم آن تغيير نموده و وسيع تر و جامع تر شده است. به طوريكه به عنوان اولين خاكريز و سد دفاعي در برابر هجوم عوامل بيماريزا و عفوني تلقي مي شود و شامل تمامي اعمالي ميگردد كه مي بايد رعايت شود تا از ورود عامل بيماريزا به فارم جلوگيري نمايد.
با توجه به متعدد بودن راههاي سرايت عوامل عفوني بيماريزا ( مثل تماس مستقيم دامها با همديگر, آب و هوا و علوفه و دان, كارگران دامداريها و مرغداريها, بازديدكنندگان, انواع حيوانات وحشي, جوندگان و پرندگان و وسايل حمل و نقل و … ) قرنطينه شامل مجموعه عوامل و عملكردهائي است كه از ورود عوامل عفوني بيماريزا از هر يك از راههاي ممكن جلوگيري نمايد و سلامت دامها را در منطقه يا فارم از نظر حضور عوامل بيماريزا تضمين و بيمه نمايد. لذا مي توان گفت كه قرنطينه بيمه ارزان و در دسترس براي سلامت دامها است .
اهميت قرنطينه در محدود كردن منطقه آلوده و جلوگيري از سرايت بيماري به مناطق ديگر است. اين امر سبب خواهد شد كه در وسعت كمتري با بيماريها برخورد شود و نيرو، سرمايه و هزينه كمتري مصرف شود. و در عوض قدرت، شدت و سرعت بيشتري در برخورد با بيماريها و كنترل و مهار آنها اعمال گردد.
استمرار و مداومت در امر قرنطينه، باعث تضمين سلامتي دامها به سبب جلوگيري از نفوذ عوامل بيماريزا خواهد شد كه به تبع آن ابتلاء دامها به انواع بيماريها كمتر و هزينه هاي درمان و پيشگيري نيز به شدت كاهش خواهد يافت.
اهميت ديگر قرنطينه پيروي از اصول ساده, مشترك و قابل اجرا در تمامي فارمهاي دامداري يا مرغداري است كه از قضا در مقابل انواع بيماريها مؤثر واقع ميگردد و برخلاف واكسيناسيون تنها به پيشگيري از بروز يك بيماري اكتفا نميشود.
در ضرورت اجراي قرنطينه در فارم علاوه بر موارد ذكر شده, نياز به تبادل و تجارت محصولات دامي در بازارهاي جهاني است كه ايجاب مينمايد استانداردهاي بهداشتي و مورد قبول سازمانهاي بين المللي در پرورش دام و طيور رعايت شود و كشورهاي پيشرفته و عاري از بيماري با رخنه بيماري توسط محصولات كشورهاي توسعه نيافته تهديد نگردد. بنا به اين اصل مهم, قرنطينه در سطوح مختلف قاره اي, منطقه اي, كشوري, استاني و در سطوح كوچكتر فارمي اجرا و برقراري هر كدام از سطوح فوق با توجه به موقعيت محل, سايقه بيماري, ميزان انتشار بيماري در منطقه, سرعت انتشار بيماري, وضعيت حمل و نقل و گردشگري و … به طرق مختلف اعمال ميگرددو در سطح بين الملل سازماني به نام O.I.E در نتيجه كوشش جهانيان براي جلوگيري از بيماريهاي واگير و با متاثر شدن از درك جديد قرنطينه تأسيس شده است كه با جمع آوري اطلاعات بروز بيماري در كشورها و اعلام ليست كشورهاي آلوده و استاندارد كردن دستورالعمل هاي كنترل بيماريه و … كشورها در جلوگيري از ورود و انتشار بيماريها و نيز كنترل آنها راهنمائي و هدايت ميكند. اما از آنجا كه بحث ما اصوا قرنطينه در مرغداري است تنها به اشاره نكاتي اكتفا ميكنيم كه يك مرغدار مي بايد با رعايت و اجراي آنها از ورود عامل بيماريزا به فارم خود و يا از انتشار آن در بين گله ها جلوگيري نمايد. بنابراين كنترل بيماري, نياز به همت جمعي و تلاش فردي براي دوري از آلودگي فارم و جلوگيري از انتشار بيماري در گله هاي فارم ضروري و اجتناب ناپذير است,كه براي اين امر رعايت نكات ذيل يادآوري ميشود:
1- انتخاب محل مناسب احداث مرغداري اصل اوليه قرنطينه است. يك مرغداري بايد به دور از ديگر فارم هاي مرغداري و تأسيسات وابسته مثل جوجه كشي و كشتارگاه و … و مطابق ضوابط نظام دامداري كشور احداث گردد تا امكان حضور و انتشار بيماري كاهش يابد.
2- طراحي مناسب فارم مرغداري از جمله نكات اصلي در پيشگيري و جلوگيري از انتشار بيماريها است. و مي بايد دقت كرد كه بر خلاف تجهيزات, ساختمان را بعد از احداث نمي توان تعويض نمود, لذا ميبايد با رعايت تمامي نكات فني از جمله مسير وزش باد, تابش آفتاب و … و با استفاده از مصالح قابل ضدعفوني شعله دهي احداث نمود.
3- محصور نمودن محوطه مرغداري به جهت جلوگيري از ورود عامل بيماريزا به همراه ورود حيوانات وحشي, جوندگان و پرندگان از اهم مواردي است كه در طراحي مناسب سالن مرغداري مي بايد مدنظر گرفت.
4- به جهت جلوگيري از ورود افراد متفرقه و حتي بازديدكنندگان و كارگران مرغداري و … و احتمال ورود عوامل بيماريزا توسط آنها به فارم توصيه ميشود ساختمانهاي اداري و مسكوني در مدخل فارم طراحي شوند. بنابراين ضروري است كه رفت و آمد اينگونه افراد و وسايل حمل و نقل تنها از طريق درب ورودي انجام پذيرد تا قابل كنترل باشد.
5- تعبيه حوضچه ضدعفوني در ورودي فارم مرغداري و حتي در مدخل سالنهاي آن, از اصول مهم قرنطينه است, منتها نبايد تنها به وجود آن بها داد بلكه ارزش وجودي حوضچه ضدعفوني بسته به طراحي مناسب آن و كارآئي ماده ضدعفوني كننده موجود در آن است.
براي طراحي مناسب حوضچه ضدعفوني در ورودي فارم مرغداري, مطالب ذيل مي بايد مدنظر باشند:
الف) تمامي افراد و هرگونه وسيله حمل و نقل ناچار از عبور از طريق حوضچه ضدعفوني باشند.
ب) تمام دور چرخ وسيله نقليه حدافل يكبار به طور كامل در داخل حوضچه ضدعفوني, ضدعفوني شود.
ج) ارتفاع و عمق حوضچه , طوري باشد كه حداقل يك سوم يا نصف كاير در داخل آن ضدعفوني شود.
د) ماده ضدعفوني كننده داخل حوضچه مكررا“ تعويض گردد تا خاصيت خود را از دست ندهد و حتما“ از ماده ضدعفوني كننده مؤثري استفاده شود.
6ـ پنجره هايسالن مرغداري و انباردان مي بايد به خاطر جلوگيري از ورود پرندگان و حشرات موذي و به غارت رفتن دان و آلودگي ناشي از حضور آنها,با تور سيمي مسدود گردد. همچنين بايد از ورود جوندگان به فارم مرغداري جلوگيري كرد.
7) از ورود افراد متفرقه به مرغداري جلوگيري شود, مخصوصا“ ديگر مرغداران و كارگران آنها, ويزيتور و كاريابان كه با فارم هاي ديگر رفت و آمدداشته اند با حساسيت بيشتري مي بايد ممانعت شوند, در حاليكه بعضا“ جلسات صنفي مرغداري در فارم مرغداري انجام ميشود. كه اين امر انواع مختلف عوامل بيماريزا را گوشه و كنار منطقه به فارم مي رساند.
افرا د مجاز مثل كاركنان امور دامپزشكي, تنها با رعايت كامل اصول قرنطينه و با پوشيدن لباس كار, چكمه و … كه از سوي مدير مرغداري بايد تهيه و در دسترس باشد, وارد مرغداري شوند. بديهي است كه اين لباسها نيز ماند لباسهاي كارگران بايد مرتبا“ ضدعفوني شوند.
8) جوجه يا مرغ مي بايد از منابع معتبر و فاقد بيماريهاي شناخته شده خريداري شود و مهر تأئيد سازمان دامپزشكي مبني بر انجام واكسيناسيون هاي رايج و عاري بودن از بيماريهاي شناخته شده براي گله مادر را به همراه داشته باشد.
9) دان مرغ نيز مي بايد از منابع معتبر خريداري شود و مناطقي كه آلودگي و بيماري مسري در آن شايع نباشد, تهيه گردد. بديهي است كه اتخاذ شيوه صحيح اطلاع رساني از سوي اتحاديه ها و ديگر ارگانهاي مسئول مي تواند مرغدار را از وقوع بيماري منطقه اي و شيوع آن آگاه سازد و مرغدار با اجراي مسائل قرنطينه اي و بهداشتي از خسارات ناشي از اين امر پيشگيري نمايد.
10 ) امروزه در اكثر فارم هاي كشورهاي پيشرفته , اتاق قرنطينه تعبيه شده است كه كارگران را مجبور به استفاده از آن مينمايد تا قبل از ورود به سالن,لباس و كفش خود را تعويض و دست و صورت خود را ضدعفوني نمايد. حتي براي احتياط بيشتر اين اتاق را به دو قسمت آلوده و غير آلاوده تقسيم نموده اند. اختصاص دو كمد جداگانه براي لباسهاي تميز و لباس كار , براي هر كارگر در اجراي قرنطينه كامل كمك شاياني ميكند. رعايت بهداشت فردي كاركنان و استحمام آنها در حفظ شرايط قرنطينه اي كمك به سزائي خواهد نمود.
11) تهيه لباس كار مناسب و چكمه اختصاصي يراي هر كارگر از اصول مهم مديريت بهداشت و قرنطينه در مرغداري است. حتي پيشنهاد مي شود براي جلوگيري از اشتباه و سهل انگاري يراي هر سالن مرغداري يك رنگ مشخصي را انتخاب و رنگ چكمه و لباس كار كارگران را با آن مطابق نمودوحتي توصيه شده است چكمه هاي اختصاصي هر سالن در مدخل ورودي آشيانه مرغداري قرار داده شود و خارج از آشيانه استفاده نگردد. بديهي است كه لباسهاي كار و چكمه ها مرتبا“ مي بايد ضدعفوني شوند.
12) از تردد غير ضروري كارگران در محوطه مرغداري و بين سالنها و تعويض سالن كار خود مخصوصا“ در مزارع مرغ مادر مي بايد جلوگيري شود.
13) محوطه بين سالنهاي يك فارم و تمامي معابر عبور مرغداري از ورود تا آخرين مسير تردد و حتي راهروهاي بين قفس ها در سالن, اگر از محلول آهك و نمك اندود شوند, در كنترل انتشار بيماري مؤثر خواهند بود.
14) كيسه ها و ظروف مخصوص حمل دان معمولا“ فراموش مي شوند و حتي بين دو دوره پرورشي نيز ضدعفوني نمي شوند در حاليكه مي توانند خيلي خطرناك باشند و عوامل بيماريزا را حفظ و منتقل نمايند.
15)هواي خروجي سالن كه از طريق هواكشها خارج مي شود, معمولا“ در فضاي مرغداري و توسط باد در منطقه منتشر مي شود. اين امر مي تواند سبب انتشار آلودگي در منطقه گردد لذا توصيه مي شود هواي خروجي سالن را توسط كانالي به ظرف پر از محلول ضدعفوني منتقل نمود.
16) شيشه ها و ظروف عموم واكسنها مخصوصا“ واكسنهاي زنده مي بايد به دور از سالن و به طرز صحيحي ضدعفوني و معدوم شوند.
17) لاشه هاي تلف شده يكي از بهترين منابع تغذيه و رشد براي عوامل بيماريزا است لذا مي بايد سريعا“ از سالن جمع آوري و به طرز صحيحي معدوم گردند. حفر چاه تلفات و يا نصب كوره لاشه سوز و يا كمپوست كردن لاشه ها براي اين منظور توصيه مي شود.
18) آلودگي آب و دان به عوامل عفوني مخصوصا“ در چاه و انبارهاي روباز يكي از عوامل خطرساز و شكننده سد قرنطينه محسوب مي شوند. لذا بايد منابع تأمين آب و دان و انبار نگهداري آنها به مستمر از نظر وجود عوامل بيماريزا كنترل شوند.
19) قفسهاي حمل مرغ به كشتارگاه و شانه هاي دست دوم تخم مرغ مي تواند عوامل بيناريزا را از فارم هاي ديگر و كشتارگاهها و … به سالن مرغداري وارد نمايد.
20) نگهداري يا باقي ماندن كود در محوطه مرغداري بقاء و حضور عوامل بيماريزا را در فارم رونق ميبخشد. بنابراين كود جمع آوري شده از سالن ( كه بايستي سريعا“ در پايان دوره جمع آوري شوند) بايد ضدعفوني شده و با رعايت مسائل زيست محيطي د ر فضائي دور از سالن به برسند.
21) گاهي ديده مي شود كه كارگران مرغداري با توجيه استفاده از گوشت يا تخم مرغ و رعايت امانتداري, اقدام به پرورش چند قطعه مرغ در فارم مي نمايند كه بايد از اين قضيه جلوگيري كرد, و با رعايت اصول علمي و پرورش طيور, از پرورش تؤام انواع طيور يا غير هم سن در فارم خودداري نمود.
22) رعايت دقيق دستورالعملهاي صادره از منابع رسمي و ارگانهاي مسئول, مخصوصا“ در زمان شيوع بيماريها توصيه شده از سوي تمامي مجامع علمي است.
□ نوشته شده در ساعت 4:26:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
قرنطينه يك واژه فرانسوي است كه در لغت به معناي دوره چهل روزه براي جلوگيري از انتشار و سرايت بيماريهاي واگير به كار مي رود, و در مورد انسان, دام و حتي گياه تقريبا“ از روش و اصول مشتركي پيروي ميكند.
در ايام سابق قرنطينه به مفهوم محصور كردن انسان و دام سالم يا آلوده بود اما هم اكنون در اكثر كشورها, اقدامات اوليه بهداشتي و مقررات و قوانين مدرن و مصوب بين المللي براي امر قرنطينه اجرا ميگردد.
امروزه با درك جديدي كه به بركت شناخت راههاي سرايت بيماري, عوامل بيماريزا و پيشرفت طرق پيشگيري از قرنطينه به وجود آمده است مفهوم آن تغيير نموده و وسيع تر و جامع تر شده است. به طوريكه به عنوان اولين خاكريز و سد دفاعي در برابر هجوم عوامل بيماريزا و عفوني تلقي مي شود و شامل تمامي اعمالي ميگردد كه مي بايد رعايت شود تا از ورود عامل بيماريزا به فارم جلوگيري نمايد.
با توجه به متعدد بودن راههاي سرايت عوامل عفوني بيماريزا ( مثل تماس مستقيم دامها با همديگر, آب و هوا و علوفه و دان, كارگران دامداريها و مرغداريها, بازديدكنندگان, انواع حيوانات وحشي, جوندگان و پرندگان و وسايل حمل و نقل و … ) قرنطينه شامل مجموعه عوامل و عملكردهائي است كه از ورود عوامل عفوني بيماريزا از هر يك از راههاي ممكن جلوگيري نمايد و سلامت دامها را در منطقه يا فارم از نظر حضور عوامل بيماريزا تضمين و بيمه نمايد. لذا مي توان گفت كه قرنطينه بيمه ارزان و در دسترس براي سلامت دامها است .
اهميت قرنطينه در محدود كردن منطقه آلوده و جلوگيري از سرايت بيماري به مناطق ديگر است. اين امر سبب خواهد شد كه در وسعت كمتري با بيماريها برخورد شود و نيرو، سرمايه و هزينه كمتري مصرف شود. و در عوض قدرت، شدت و سرعت بيشتري در برخورد با بيماريها و كنترل و مهار آنها اعمال گردد.
استمرار و مداومت در امر قرنطينه، باعث تضمين سلامتي دامها به سبب جلوگيري از نفوذ عوامل بيماريزا خواهد شد كه به تبع آن ابتلاء دامها به انواع بيماريها كمتر و هزينه هاي درمان و پيشگيري نيز به شدت كاهش خواهد يافت.
اهميت ديگر قرنطينه پيروي از اصول ساده, مشترك و قابل اجرا در تمامي فارمهاي دامداري يا مرغداري است كه از قضا در مقابل انواع بيماريها مؤثر واقع ميگردد و برخلاف واكسيناسيون تنها به پيشگيري از بروز يك بيماري اكتفا نميشود.
در ضرورت اجراي قرنطينه در فارم علاوه بر موارد ذكر شده, نياز به تبادل و تجارت محصولات دامي در بازارهاي جهاني است كه ايجاب مينمايد استانداردهاي بهداشتي و مورد قبول سازمانهاي بين المللي در پرورش دام و طيور رعايت شود و كشورهاي پيشرفته و عاري از بيماري با رخنه بيماري توسط محصولات كشورهاي توسعه نيافته تهديد نگردد. بنا به اين اصل مهم, قرنطينه در سطوح مختلف قاره اي, منطقه اي, كشوري, استاني و در سطوح كوچكتر فارمي اجرا و برقراري هر كدام از سطوح فوق با توجه به موقعيت محل, سايقه بيماري, ميزان انتشار بيماري در منطقه, سرعت انتشار بيماري, وضعيت حمل و نقل و گردشگري و … به طرق مختلف اعمال ميگرددو در سطح بين الملل سازماني به نام O.I.E در نتيجه كوشش جهانيان براي جلوگيري از بيماريهاي واگير و با متاثر شدن از درك جديد قرنطينه تأسيس شده است كه با جمع آوري اطلاعات بروز بيماري در كشورها و اعلام ليست كشورهاي آلوده و استاندارد كردن دستورالعمل هاي كنترل بيماريه و … كشورها در جلوگيري از ورود و انتشار بيماريها و نيز كنترل آنها راهنمائي و هدايت ميكند. اما از آنجا كه بحث ما اصوا قرنطينه در مرغداري است تنها به اشاره نكاتي اكتفا ميكنيم كه يك مرغدار مي بايد با رعايت و اجراي آنها از ورود عامل بيماريزا به فارم خود و يا از انتشار آن در بين گله ها جلوگيري نمايد. بنابراين كنترل بيماري, نياز به همت جمعي و تلاش فردي براي دوري از آلودگي فارم و جلوگيري از انتشار بيماري در گله هاي فارم ضروري و اجتناب ناپذير است,كه براي اين امر رعايت نكات ذيل يادآوري ميشود:
1- انتخاب محل مناسب احداث مرغداري اصل اوليه قرنطينه است. يك مرغداري بايد به دور از ديگر فارم هاي مرغداري و تأسيسات وابسته مثل جوجه كشي و كشتارگاه و … و مطابق ضوابط نظام دامداري كشور احداث گردد تا امكان حضور و انتشار بيماري كاهش يابد.
2- طراحي مناسب فارم مرغداري از جمله نكات اصلي در پيشگيري و جلوگيري از انتشار بيماريها است. و مي بايد دقت كرد كه بر خلاف تجهيزات, ساختمان را بعد از احداث نمي توان تعويض نمود, لذا ميبايد با رعايت تمامي نكات فني از جمله مسير وزش باد, تابش آفتاب و … و با استفاده از مصالح قابل ضدعفوني شعله دهي احداث نمود.
3- محصور نمودن محوطه مرغداري به جهت جلوگيري از ورود عامل بيماريزا به همراه ورود حيوانات وحشي, جوندگان و پرندگان از اهم مواردي است كه در طراحي مناسب سالن مرغداري مي بايد مدنظر گرفت.
4- به جهت جلوگيري از ورود افراد متفرقه و حتي بازديدكنندگان و كارگران مرغداري و … و احتمال ورود عوامل بيماريزا توسط آنها به فارم توصيه ميشود ساختمانهاي اداري و مسكوني در مدخل فارم طراحي شوند. بنابراين ضروري است كه رفت و آمد اينگونه افراد و وسايل حمل و نقل تنها از طريق درب ورودي انجام پذيرد تا قابل كنترل باشد.
5- تعبيه حوضچه ضدعفوني در ورودي فارم مرغداري و حتي در مدخل سالنهاي آن, از اصول مهم قرنطينه است, منتها نبايد تنها به وجود آن بها داد بلكه ارزش وجودي حوضچه ضدعفوني بسته به طراحي مناسب آن و كارآئي ماده ضدعفوني كننده موجود در آن است.
براي طراحي مناسب حوضچه ضدعفوني در ورودي فارم مرغداري, مطالب ذيل مي بايد مدنظر باشند:
الف) تمامي افراد و هرگونه وسيله حمل و نقل ناچار از عبور از طريق حوضچه ضدعفوني باشند.
ب) تمام دور چرخ وسيله نقليه حدافل يكبار به طور كامل در داخل حوضچه ضدعفوني, ضدعفوني شود.
ج) ارتفاع و عمق حوضچه , طوري باشد كه حداقل يك سوم يا نصف كاير در داخل آن ضدعفوني شود.
د) ماده ضدعفوني كننده داخل حوضچه مكررا“ تعويض گردد تا خاصيت خود را از دست ندهد و حتما“ از ماده ضدعفوني كننده مؤثري استفاده شود.
6ـ پنجره هايسالن مرغداري و انباردان مي بايد به خاطر جلوگيري از ورود پرندگان و حشرات موذي و به غارت رفتن دان و آلودگي ناشي از حضور آنها,با تور سيمي مسدود گردد. همچنين بايد از ورود جوندگان به فارم مرغداري جلوگيري كرد.
7) از ورود افراد متفرقه به مرغداري جلوگيري شود, مخصوصا“ ديگر مرغداران و كارگران آنها, ويزيتور و كاريابان كه با فارم هاي ديگر رفت و آمدداشته اند با حساسيت بيشتري مي بايد ممانعت شوند, در حاليكه بعضا“ جلسات صنفي مرغداري در فارم مرغداري انجام ميشود. كه اين امر انواع مختلف عوامل بيماريزا را گوشه و كنار منطقه به فارم مي رساند.
افرا د مجاز مثل كاركنان امور دامپزشكي, تنها با رعايت كامل اصول قرنطينه و با پوشيدن لباس كار, چكمه و … كه از سوي مدير مرغداري بايد تهيه و در دسترس باشد, وارد مرغداري شوند. بديهي است كه اين لباسها نيز ماند لباسهاي كارگران بايد مرتبا“ ضدعفوني شوند.
8) جوجه يا مرغ مي بايد از منابع معتبر و فاقد بيماريهاي شناخته شده خريداري شود و مهر تأئيد سازمان دامپزشكي مبني بر انجام واكسيناسيون هاي رايج و عاري بودن از بيماريهاي شناخته شده براي گله مادر را به همراه داشته باشد.
9) دان مرغ نيز مي بايد از منابع معتبر خريداري شود و مناطقي كه آلودگي و بيماري مسري در آن شايع نباشد, تهيه گردد. بديهي است كه اتخاذ شيوه صحيح اطلاع رساني از سوي اتحاديه ها و ديگر ارگانهاي مسئول مي تواند مرغدار را از وقوع بيماري منطقه اي و شيوع آن آگاه سازد و مرغدار با اجراي مسائل قرنطينه اي و بهداشتي از خسارات ناشي از اين امر پيشگيري نمايد.
10 ) امروزه در اكثر فارم هاي كشورهاي پيشرفته , اتاق قرنطينه تعبيه شده است كه كارگران را مجبور به استفاده از آن مينمايد تا قبل از ورود به سالن,لباس و كفش خود را تعويض و دست و صورت خود را ضدعفوني نمايد. حتي براي احتياط بيشتر اين اتاق را به دو قسمت آلوده و غير آلاوده تقسيم نموده اند. اختصاص دو كمد جداگانه براي لباسهاي تميز و لباس كار , براي هر كارگر در اجراي قرنطينه كامل كمك شاياني ميكند. رعايت بهداشت فردي كاركنان و استحمام آنها در حفظ شرايط قرنطينه اي كمك به سزائي خواهد نمود.
11) تهيه لباس كار مناسب و چكمه اختصاصي يراي هر كارگر از اصول مهم مديريت بهداشت و قرنطينه در مرغداري است. حتي پيشنهاد مي شود براي جلوگيري از اشتباه و سهل انگاري يراي هر سالن مرغداري يك رنگ مشخصي را انتخاب و رنگ چكمه و لباس كار كارگران را با آن مطابق نمودوحتي توصيه شده است چكمه هاي اختصاصي هر سالن در مدخل ورودي آشيانه مرغداري قرار داده شود و خارج از آشيانه استفاده نگردد. بديهي است كه لباسهاي كار و چكمه ها مرتبا“ مي بايد ضدعفوني شوند.
12) از تردد غير ضروري كارگران در محوطه مرغداري و بين سالنها و تعويض سالن كار خود مخصوصا“ در مزارع مرغ مادر مي بايد جلوگيري شود.
13) محوطه بين سالنهاي يك فارم و تمامي معابر عبور مرغداري از ورود تا آخرين مسير تردد و حتي راهروهاي بين قفس ها در سالن, اگر از محلول آهك و نمك اندود شوند, در كنترل انتشار بيماري مؤثر خواهند بود.
14) كيسه ها و ظروف مخصوص حمل دان معمولا“ فراموش مي شوند و حتي بين دو دوره پرورشي نيز ضدعفوني نمي شوند در حاليكه مي توانند خيلي خطرناك باشند و عوامل بيماريزا را حفظ و منتقل نمايند.
15)هواي خروجي سالن كه از طريق هواكشها خارج مي شود, معمولا“ در فضاي مرغداري و توسط باد در منطقه منتشر مي شود. اين امر مي تواند سبب انتشار آلودگي در منطقه گردد لذا توصيه مي شود هواي خروجي سالن را توسط كانالي به ظرف پر از محلول ضدعفوني منتقل نمود.
16) شيشه ها و ظروف عموم واكسنها مخصوصا“ واكسنهاي زنده مي بايد به دور از سالن و به طرز صحيحي ضدعفوني و معدوم شوند.
17) لاشه هاي تلف شده يكي از بهترين منابع تغذيه و رشد براي عوامل بيماريزا است لذا مي بايد سريعا“ از سالن جمع آوري و به طرز صحيحي معدوم گردند. حفر چاه تلفات و يا نصب كوره لاشه سوز و يا كمپوست كردن لاشه ها براي اين منظور توصيه مي شود.
18) آلودگي آب و دان به عوامل عفوني مخصوصا“ در چاه و انبارهاي روباز يكي از عوامل خطرساز و شكننده سد قرنطينه محسوب مي شوند. لذا بايد منابع تأمين آب و دان و انبار نگهداري آنها به مستمر از نظر وجود عوامل بيماريزا كنترل شوند.
19) قفسهاي حمل مرغ به كشتارگاه و شانه هاي دست دوم تخم مرغ مي تواند عوامل بيناريزا را از فارم هاي ديگر و كشتارگاهها و … به سالن مرغداري وارد نمايد.
20) نگهداري يا باقي ماندن كود در محوطه مرغداري بقاء و حضور عوامل بيماريزا را در فارم رونق ميبخشد. بنابراين كود جمع آوري شده از سالن ( كه بايستي سريعا“ در پايان دوره جمع آوري شوند) بايد ضدعفوني شده و با رعايت مسائل زيست محيطي د ر فضائي دور از سالن به برسند.
21) گاهي ديده مي شود كه كارگران مرغداري با توجيه استفاده از گوشت يا تخم مرغ و رعايت امانتداري, اقدام به پرورش چند قطعه مرغ در فارم مي نمايند كه بايد از اين قضيه جلوگيري كرد, و با رعايت اصول علمي و پرورش طيور, از پرورش تؤام انواع طيور يا غير هم سن در فارم خودداري نمود.
22) رعايت دقيق دستورالعملهاي صادره از منابع رسمي و ارگانهاي مسئول, مخصوصا“ در زمان شيوع بيماريها توصيه شده از سوي تمامي مجامع علمي است.
□ نوشته شده در ساعت 4:26:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● بهداشت:
رعايت اصول و مواردي را كه به حفظ سلامتي و رفاه كامل حيوان يا انسان كمك بكند بهداشت گويند. به عبارت ديگر به مجموعه عوامل و مواردي كه به جلوگيري از وقوع بيماريها و تغيير حالت طبيعي دام يا انسان مي انجامد بهداشت گويند.
بنابه تعريف سازمان جهاني بهداشتWHO تندرستي، عدم وجود صرف بيماري يا جراحت نيست بلكه حالتي از رفاه كامل فيزيكي، رواني و اجتماعي است. بهداشت مجموعه اعمال لازم براي محافظت زندگي و تندرستي انسان و حيوان در مقابل مخاطرات حاصله از هرگونه عوامل نامساعد است.
مجموعه اعمال بهداشتي براي مرغداري:
1- عمليات ضروري قبل از ورود جوجه ها
2- عمليات ضروري بعد از ورود جوجه ها
3- جمع آوري مرتب لاشه ها
4- معدوم كردن صحيح تلفات
5- بهداشت كارگران
6- بهداشت مراجعه كنندگان
7- بهداشت آب و غذا
8- بهداشت ساختمان و تجهيزات
9- جلوگيري از ورود جوندگان و پرندگان وحشي
10- يادداشت روزانه وقايع
11- بهداشت كود
عمليات ضروري قبل از ورود جوجه ها:
آماده سازي فارم:
الف) نظافت و ضدعفوني اطراف مرغداري و آشيانه ها:
ابتدا بايستي كليه قسمتها با شعله پخش كن سوزانده شود بطوريكه هيچگونه آثاري از كود، پر، پوشال و بقاياي مواد زائد گله قبل در محل باقي نماند سپس با محلول مناسب ضدعفوني و آهك پاشي شود.
ضدعفوني سالن:
مرحله اول:
بعد از تخليه كود و شستن سالن با انتخاب ضدعفوني مناسب بوسيله تست باكتريولوژيك انجام ميشود. البته بصورت متداول با استفاده از ضدعفوني محلول در آب مثل فرمالين اولين مرحله ضدعفوني انجام ميشود. در اين حالت با استفاده از اسپري مخلوط يك ليتر فرمالين در نه ليتر آب عمل ضدعفوني را انجام ميدهند.
مرحله دوم:
اين مرحله از ضدعفوني معمولا“ در صورتي انجام ميشود كه گله قبلي دچار كوكسيديوز بوده باشد. در اينصورت قبل از نصب تجهيزات آشيانه و با استفاده از آهك و سولفات آمونيوم سومين مرحله ضدعفوني سالن را انجام ميدهند. در غير اينصورت مرحله ذيل بعنوان مرحله دوم و آخر ضدعفوني انجام ميشود.
مرحله سوم:
معمولا“ در صورتيكه گله قبلي دچار كوكسيديوز نباشد دومين و آخرين مرحله ضدعفوني است و قبل از جوجه ريزي با استفاده از فرمالين و پرمنگنات پتاسيم و به روش دود دادن انجام ميشود.
48 ساعت قبل از ورود جوجه ها، بايد ضدعفوني انجام و قبل از ورود جوجه ها بوسيله هواكش ها هواي آشيانه ها تهويه و تخليه شوند.
ضدعفوني عليه كوكسيديوز:
بدين منظور مخلوط آهك و سولفات آمونيوم به نسبت 10 كيلوگرم آهك و 20 كيلوگرم سولفات آمونيوم براي 100 مترمربع از سطح كف آشيانه پخش ميشود، آنگاه 100 ليتر آب بر روي آنها اسپري ميشود.
بايد توجه داشت كه در حين اجراي مراحل مختلف ضدعفوني، استفاده از ماسك و عينك و رعايت ديگر نكات بهداشتي و ايمني لازم و ضروري است.
ب) بستر:
وجود بستر مناسب چه از نظر سلامت و چه از نظر حفظ حرارت بسيار مهم است. معمولا پوشال استفاده ميشود ولي در صورت استفاده از پوسته غلات يا خاك اره در سه روز اول زندگي جوجه ها حتما بايد از كاغذ فشنگي استفاده شود.
ج) روشنايي:
لامپ ها، ادوات روشنايي و ترموستات ها بايد بازديد شوند.
د) تامين حرارت:
در استفاده از مادر مصنوعي بهتر است 1-5/1 متر اطراف آن حفاظ تعبيه گردد تا از پراكندگي جوجه ها جلوگيري نمايد. اين حفاظ در 10 روزگي جمع آوري ميشود. جهت كنترل حرارت مادر مصنوعي زير هر كدام از آنها به ارتفاع 30 سانتي متر بايد دماسنج وصل نمود. توصيه ميشود حداقل در ابتدا ، وسط و انتهاي هر آشيانه دماسنج حداقل و حداكثر نصب شود.
ه) قرار دادن آبخوري جوجه يكروزه:
هر آبخوري حدود كه 4-5 ليتر گنجايش داشته براي 100 قطعه جوجه كافي است، هرچند كه توصيه مناسب آن است كه از آبخوريهاي كوچك و به تعداد بيشتر (براي 50-60 قطعه جوجه يك آبخوري) استفاده شود.
و) قرار دادن دانخوري جوجه يكروزه:
بايستي 25/ -23/ متر مربع وسعت و ارتفاع آن حدود 4 سانتيمتر باشد.
عمليات ضروري بعد از ورود جوجه ها:
1- جوجه ها از انتهاي سالن و در كنار آبخوريها و دانخوريها و بدور از خشونت پخش شوند.
2- كارتن هاي حمل جوجه بايد جمع آوري و در محلي دور سوزانده شوند.
3- درجه حرارت سالن با رفتار جوجه ها كنترل شود.
4- براي جوجه هاي ضعيف به جهت يافتن دان و آب كمك شود.
5- بلافاصله آشيانه جهت استراحت جوجه ها ترك شود.
كنترل درجه حرارت سالن با رفتار جوجه ها:
1- اگر جوجه ها در هم رفته و يكجا جمع شوند، درجه حرارت سالن پائين است.
2- اگر جوجه ها با بالهاي افتاده، نفس زنان و با دهان باز بصورت رديفي به دنبال هم در كناره ها و ديواره آشيانه قرار گرفته باشند، درجه حرارت سالن بالا است.
3- اگر جوجه ها با نشاط و شادابي مشغول دان خوردن بوده و بطور يكنواخت در سطح آشيانه پخش باشند، درجه حرارت سالن مناسب است.
تامين آب:
در نظر گرفتن فضاي كافي براي جوجه ها به جهت نوشيدن آب از ضروريات مديريت مرغداري است. توصيه ميشود از آبخوريهاي كوچكتر و به تعداد بيشتر براي روزهاي اول جوجه ها استفاده شود.
قبل از ورود جوجه ها آبخوريها با آب تازه بايد پر شوند و قبل از اينكه غذا در اختيار آنها قرار گيرد دسترسي آنها به آب ميسر باشد.
اضافه كردن شكر به نسبت 5% به آب آشاميدني در روز اول به منظور به حداقل رساندن استرس ناشي از حمل و نقل در مسافتهاي طولاني مفيد گزارش شده است.
□ نوشته شده در ساعت 4:25:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
رعايت اصول و مواردي را كه به حفظ سلامتي و رفاه كامل حيوان يا انسان كمك بكند بهداشت گويند. به عبارت ديگر به مجموعه عوامل و مواردي كه به جلوگيري از وقوع بيماريها و تغيير حالت طبيعي دام يا انسان مي انجامد بهداشت گويند.
بنابه تعريف سازمان جهاني بهداشتWHO تندرستي، عدم وجود صرف بيماري يا جراحت نيست بلكه حالتي از رفاه كامل فيزيكي، رواني و اجتماعي است. بهداشت مجموعه اعمال لازم براي محافظت زندگي و تندرستي انسان و حيوان در مقابل مخاطرات حاصله از هرگونه عوامل نامساعد است.
مجموعه اعمال بهداشتي براي مرغداري:
1- عمليات ضروري قبل از ورود جوجه ها
2- عمليات ضروري بعد از ورود جوجه ها
3- جمع آوري مرتب لاشه ها
4- معدوم كردن صحيح تلفات
5- بهداشت كارگران
6- بهداشت مراجعه كنندگان
7- بهداشت آب و غذا
8- بهداشت ساختمان و تجهيزات
9- جلوگيري از ورود جوندگان و پرندگان وحشي
10- يادداشت روزانه وقايع
11- بهداشت كود
عمليات ضروري قبل از ورود جوجه ها:
آماده سازي فارم:
الف) نظافت و ضدعفوني اطراف مرغداري و آشيانه ها:
ابتدا بايستي كليه قسمتها با شعله پخش كن سوزانده شود بطوريكه هيچگونه آثاري از كود، پر، پوشال و بقاياي مواد زائد گله قبل در محل باقي نماند سپس با محلول مناسب ضدعفوني و آهك پاشي شود.
ضدعفوني سالن:
مرحله اول:
بعد از تخليه كود و شستن سالن با انتخاب ضدعفوني مناسب بوسيله تست باكتريولوژيك انجام ميشود. البته بصورت متداول با استفاده از ضدعفوني محلول در آب مثل فرمالين اولين مرحله ضدعفوني انجام ميشود. در اين حالت با استفاده از اسپري مخلوط يك ليتر فرمالين در نه ليتر آب عمل ضدعفوني را انجام ميدهند.
مرحله دوم:
اين مرحله از ضدعفوني معمولا“ در صورتي انجام ميشود كه گله قبلي دچار كوكسيديوز بوده باشد. در اينصورت قبل از نصب تجهيزات آشيانه و با استفاده از آهك و سولفات آمونيوم سومين مرحله ضدعفوني سالن را انجام ميدهند. در غير اينصورت مرحله ذيل بعنوان مرحله دوم و آخر ضدعفوني انجام ميشود.
مرحله سوم:
معمولا“ در صورتيكه گله قبلي دچار كوكسيديوز نباشد دومين و آخرين مرحله ضدعفوني است و قبل از جوجه ريزي با استفاده از فرمالين و پرمنگنات پتاسيم و به روش دود دادن انجام ميشود.
48 ساعت قبل از ورود جوجه ها، بايد ضدعفوني انجام و قبل از ورود جوجه ها بوسيله هواكش ها هواي آشيانه ها تهويه و تخليه شوند.
ضدعفوني عليه كوكسيديوز:
بدين منظور مخلوط آهك و سولفات آمونيوم به نسبت 10 كيلوگرم آهك و 20 كيلوگرم سولفات آمونيوم براي 100 مترمربع از سطح كف آشيانه پخش ميشود، آنگاه 100 ليتر آب بر روي آنها اسپري ميشود.
بايد توجه داشت كه در حين اجراي مراحل مختلف ضدعفوني، استفاده از ماسك و عينك و رعايت ديگر نكات بهداشتي و ايمني لازم و ضروري است.
ب) بستر:
وجود بستر مناسب چه از نظر سلامت و چه از نظر حفظ حرارت بسيار مهم است. معمولا پوشال استفاده ميشود ولي در صورت استفاده از پوسته غلات يا خاك اره در سه روز اول زندگي جوجه ها حتما بايد از كاغذ فشنگي استفاده شود.
ج) روشنايي:
لامپ ها، ادوات روشنايي و ترموستات ها بايد بازديد شوند.
د) تامين حرارت:
در استفاده از مادر مصنوعي بهتر است 1-5/1 متر اطراف آن حفاظ تعبيه گردد تا از پراكندگي جوجه ها جلوگيري نمايد. اين حفاظ در 10 روزگي جمع آوري ميشود. جهت كنترل حرارت مادر مصنوعي زير هر كدام از آنها به ارتفاع 30 سانتي متر بايد دماسنج وصل نمود. توصيه ميشود حداقل در ابتدا ، وسط و انتهاي هر آشيانه دماسنج حداقل و حداكثر نصب شود.
ه) قرار دادن آبخوري جوجه يكروزه:
هر آبخوري حدود كه 4-5 ليتر گنجايش داشته براي 100 قطعه جوجه كافي است، هرچند كه توصيه مناسب آن است كه از آبخوريهاي كوچك و به تعداد بيشتر (براي 50-60 قطعه جوجه يك آبخوري) استفاده شود.
و) قرار دادن دانخوري جوجه يكروزه:
بايستي 25/ -23/ متر مربع وسعت و ارتفاع آن حدود 4 سانتيمتر باشد.
عمليات ضروري بعد از ورود جوجه ها:
1- جوجه ها از انتهاي سالن و در كنار آبخوريها و دانخوريها و بدور از خشونت پخش شوند.
2- كارتن هاي حمل جوجه بايد جمع آوري و در محلي دور سوزانده شوند.
3- درجه حرارت سالن با رفتار جوجه ها كنترل شود.
4- براي جوجه هاي ضعيف به جهت يافتن دان و آب كمك شود.
5- بلافاصله آشيانه جهت استراحت جوجه ها ترك شود.
كنترل درجه حرارت سالن با رفتار جوجه ها:
1- اگر جوجه ها در هم رفته و يكجا جمع شوند، درجه حرارت سالن پائين است.
2- اگر جوجه ها با بالهاي افتاده، نفس زنان و با دهان باز بصورت رديفي به دنبال هم در كناره ها و ديواره آشيانه قرار گرفته باشند، درجه حرارت سالن بالا است.
3- اگر جوجه ها با نشاط و شادابي مشغول دان خوردن بوده و بطور يكنواخت در سطح آشيانه پخش باشند، درجه حرارت سالن مناسب است.
تامين آب:
در نظر گرفتن فضاي كافي براي جوجه ها به جهت نوشيدن آب از ضروريات مديريت مرغداري است. توصيه ميشود از آبخوريهاي كوچكتر و به تعداد بيشتر براي روزهاي اول جوجه ها استفاده شود.
قبل از ورود جوجه ها آبخوريها با آب تازه بايد پر شوند و قبل از اينكه غذا در اختيار آنها قرار گيرد دسترسي آنها به آب ميسر باشد.
اضافه كردن شكر به نسبت 5% به آب آشاميدني در روز اول به منظور به حداقل رساندن استرس ناشي از حمل و نقل در مسافتهاي طولاني مفيد گزارش شده است.
□ نوشته شده در ساعت 4:25:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● بهسازي:
بهسازي ساختن ساختماني مناسب به منظور رسيدن به استانداردهاي جهاني توليد و تجارت است. اولين اصل در بهسازي انتخاب محل مناسب براي دامداري يا مرغداري است.
طراحي محل و استفاده صحيح از تجهيزات مناسب از ديگر اصول بهسازي است.
انتخاب محل مناسب:
براي انتخاب محل مناسب بايد مسائل ذيل را مد نظر قرار داد:
1- تراكم مرغداري يا دامداريهاي منطقه
2- رعايت حد مجاز فاصله ساختمان با مؤسسات ديگر مخصوصا“ مؤسسات وابسته
3- آزمايش آب و نتيجه آن
4- آب و هوا
5- رطوبت محيط
6- زمينه هاي مساعد طبيعي مثل كوه، دريا و… براي ممانعت از نفوذ عامل بيماريزا
7- زمينه هاي مساعد اقتصادي مثل امكان تهيه جوجه و بازار مناسب
8- زمينه هاي مساعد اجتماعي مثل مراسم مذهبي و اعتقادات ملي
طراحي محل:
در طراحي و ساخت محل دامداري يا مرغداري اصول ابتدائي ذيل ميبايد مد نظر باشد:
1- جهت باد و بوران
2- استفاده از مصالح مقاوم و مناسب براي ضدعفوني و شعله دادن
3- ايجاد ديوار، خندق يا درختكاري در اطراف ساختمان 0
4- احداث تمامي فضاهاي مورد نياز مثل حمام و لاشه سوزي
5- تامين نيازهاي اساسي دام و طيور مثل فضا، نور، تهويه و رطوبت
بايد توجه داشت كه ساختمان را بعد از احداث نميتوان براحتي عوض يا تغيير داد. حتي تغييرات جزئي نيز مستلزم تعطيل توليد، صرف وقت و هزينه هاي گزاف مي باشد. لذا نگهداري از ساختمان نيز در نيل به اهداف پيشگيري مهم و جزو اجزاي آن است.
ترتيب ساختماني:
ساختمانهاي اداري و مسكوني بايد در مدخل فارم طراحي شوند.
ساختمانها بايد طوري طراحي شوند كه وسائل نقيله بدور از سالنها وارد يا خارج شوند.
هرچه از مدخل فارم تا سالن جوجه ها نزديك شويم بايد از آلودگي و وسعت مناطق آلوده كاسته شود.
نقش باد و بوران در مرغداري:
از آنجا كه بسياري از عوامل بيماريزا بوسيله باد منتقل ميشوند، سالن ها بايد طوري ساخته شوند كه كمترين باد به درون آنها نفوذ كند.
در يك فارم نيز مي بايد جهت وزش باد از سالن هائي كه جوجه هاي كم سن دارند بطرف سالن هايي باشد كه جوجه هاي بالغ دارند.
به جهت دوري از اذيت انسان، جهت وزش باد بايد از مناطق مسكوني به طرف مرغداريها باشد.
تجهيزات مناسب :
ابتدا بايد توجه داشت كه تجهيزات را بعد از خريد و نصب نميتوان براحتي عوض يا تغيير داد حتي تغييرات جزئي نيز مستلزم تعطيل توليد، صرف وقت و هزينه هاي گزاف مي باشد. لذا ميبايد در خريد و استفاده آنها حداقل مسائل ذيل را مد نظر داشت:
1- خريد وسيله مناسب و باكيفيت هرچند به قيمت گران0
2- استفاده صحيح از تجهيزات مطابق بروشور سازنده
3- دقت در نگهداري و تعمير آنها
4- خريد، نصب و استفاده از تمامي تجهيزات مورد نياز توليد
□ نوشته شده در ساعت 4:24:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
بهسازي ساختن ساختماني مناسب به منظور رسيدن به استانداردهاي جهاني توليد و تجارت است. اولين اصل در بهسازي انتخاب محل مناسب براي دامداري يا مرغداري است.
طراحي محل و استفاده صحيح از تجهيزات مناسب از ديگر اصول بهسازي است.
انتخاب محل مناسب:
براي انتخاب محل مناسب بايد مسائل ذيل را مد نظر قرار داد:
1- تراكم مرغداري يا دامداريهاي منطقه
2- رعايت حد مجاز فاصله ساختمان با مؤسسات ديگر مخصوصا“ مؤسسات وابسته
3- آزمايش آب و نتيجه آن
4- آب و هوا
5- رطوبت محيط
6- زمينه هاي مساعد طبيعي مثل كوه، دريا و… براي ممانعت از نفوذ عامل بيماريزا
7- زمينه هاي مساعد اقتصادي مثل امكان تهيه جوجه و بازار مناسب
8- زمينه هاي مساعد اجتماعي مثل مراسم مذهبي و اعتقادات ملي
طراحي محل:
در طراحي و ساخت محل دامداري يا مرغداري اصول ابتدائي ذيل ميبايد مد نظر باشد:
1- جهت باد و بوران
2- استفاده از مصالح مقاوم و مناسب براي ضدعفوني و شعله دادن
3- ايجاد ديوار، خندق يا درختكاري در اطراف ساختمان 0
4- احداث تمامي فضاهاي مورد نياز مثل حمام و لاشه سوزي
5- تامين نيازهاي اساسي دام و طيور مثل فضا، نور، تهويه و رطوبت
بايد توجه داشت كه ساختمان را بعد از احداث نميتوان براحتي عوض يا تغيير داد. حتي تغييرات جزئي نيز مستلزم تعطيل توليد، صرف وقت و هزينه هاي گزاف مي باشد. لذا نگهداري از ساختمان نيز در نيل به اهداف پيشگيري مهم و جزو اجزاي آن است.
ترتيب ساختماني:
ساختمانهاي اداري و مسكوني بايد در مدخل فارم طراحي شوند.
ساختمانها بايد طوري طراحي شوند كه وسائل نقيله بدور از سالنها وارد يا خارج شوند.
هرچه از مدخل فارم تا سالن جوجه ها نزديك شويم بايد از آلودگي و وسعت مناطق آلوده كاسته شود.
نقش باد و بوران در مرغداري:
از آنجا كه بسياري از عوامل بيماريزا بوسيله باد منتقل ميشوند، سالن ها بايد طوري ساخته شوند كه كمترين باد به درون آنها نفوذ كند.
در يك فارم نيز مي بايد جهت وزش باد از سالن هائي كه جوجه هاي كم سن دارند بطرف سالن هايي باشد كه جوجه هاي بالغ دارند.
به جهت دوري از اذيت انسان، جهت وزش باد بايد از مناطق مسكوني به طرف مرغداريها باشد.
تجهيزات مناسب :
ابتدا بايد توجه داشت كه تجهيزات را بعد از خريد و نصب نميتوان براحتي عوض يا تغيير داد حتي تغييرات جزئي نيز مستلزم تعطيل توليد، صرف وقت و هزينه هاي گزاف مي باشد. لذا ميبايد در خريد و استفاده آنها حداقل مسائل ذيل را مد نظر داشت:
1- خريد وسيله مناسب و باكيفيت هرچند به قيمت گران0
2- استفاده صحيح از تجهيزات مطابق بروشور سازنده
3- دقت در نگهداري و تعمير آنها
4- خريد، نصب و استفاده از تمامي تجهيزات مورد نياز توليد
□ نوشته شده در ساعت 4:24:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● روشهاي مختلف پيشگيري:
1- بهسازي
2- بهداشت
3- مديريت علمي و صحيح
4- واكسيناسيون
5- تغذيه و مسائل مربوط به آن
6- كنترل مدوام بيماريهاي متداول
7- قرنطينه
8- آموزش
□ نوشته شده در ساعت 4:23:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
1- بهسازي
2- بهداشت
3- مديريت علمي و صحيح
4- واكسيناسيون
5- تغذيه و مسائل مربوط به آن
6- كنترل مدوام بيماريهاي متداول
7- قرنطينه
8- آموزش
□ نوشته شده در ساعت 4:23:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● مزاياي پيشگيري:
1- هزينه كمتر و صرفه اقتصادي فراواني دارد لذا قيمت تمام شده محصول نيز كمتر است.
2- مديريت آسان و از پيش تعيين شده اي را تضمين ميكند.
3- از خسارات مستقيم بيماري (تلفات، كاهش اشتها، كاهش رشد و كاهش وزن) و خسارات غيرمستقيم بيماري (از دست رفتن فرصت هاي توليد و تجارت، درگيري و ايجاد مشكل براي مديريت، خسارات اقتصادي) جلوگيري ميكند. ديگر راههاي مبارزه با بيماري حتي خسارات وارده را نيز جبران نميكنند.
4- محدويت هاي درمان، كنترل و ريشه كني را ندارد.
5- حساسيت زمان در برخي از بيماريها راههاي مبارزه با آن را غير ممكن يا بي ثمر ميكند. 1-5- براي برخي از بيماريها مثل شاربن اساسا“ فرصت درمان يا كنترل وجود ندارد.
2-5- ابتلا به بيماري ممكن است نه در هنگام بروز بلكه در آتيه خسارات فراواني به بار آورد. مثلا“ ابتلا مرغان مادر يا تخمگذار در سن 3-7 هفتگي به گامبورو باعث قطع يا عدم توليد و يا توليد غير اقتصادي در زمان توليد ميشود و تمام هزينه ها و مصائب پرورش را هدر ميدهد. در چنين مواقعي درمان بي ثمر يا كم ثمر است.
3-5- بروز برخي از بيماريها در زمان آبستني خطر سقط يا ناقص الخلقه زائي دارد.
4-5- در برخي از بيماريها و بعضي از سيستم هاي پرورشي، موفقيت در كنترل بيماري، بيشتر به سرعت تشخيص بستگي دارد كه اين امر علاوه بر امكانات پيشرفته به آگاهي و عواملي ديگر نياز دارد.
5-5- بروز برخي بيماريها باعث كاهش عمر اقتصادي دامها شده، دوره توليد را كوتاه ميكند.
6- براي برخي از بيماريها درمان مؤثري وجود ندارد. مثل هاري و جنون گاوي
7- براي برخي از بيماريها درمان از نظر اقتصادي به صرفه نيست. مثل بروسلوز
8- درمان در مقايسه با پيشگيري كه جمعيت را پوشش ميدهد، فردي فكر كردن است.
9- بروز برخي از بيماريها، مانع از ايفاي نقش صحيح و علمي ارگانهاي مسئول ميشود.
10- پيشگيري برخلاف ديگر راهها، آسان بوده و به تجهيزات گزاف و پيشرفته نياز ندارد.
□ نوشته شده در ساعت 4:23:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
1- هزينه كمتر و صرفه اقتصادي فراواني دارد لذا قيمت تمام شده محصول نيز كمتر است.
2- مديريت آسان و از پيش تعيين شده اي را تضمين ميكند.
3- از خسارات مستقيم بيماري (تلفات، كاهش اشتها، كاهش رشد و كاهش وزن) و خسارات غيرمستقيم بيماري (از دست رفتن فرصت هاي توليد و تجارت، درگيري و ايجاد مشكل براي مديريت، خسارات اقتصادي) جلوگيري ميكند. ديگر راههاي مبارزه با بيماري حتي خسارات وارده را نيز جبران نميكنند.
4- محدويت هاي درمان، كنترل و ريشه كني را ندارد.
5- حساسيت زمان در برخي از بيماريها راههاي مبارزه با آن را غير ممكن يا بي ثمر ميكند. 1-5- براي برخي از بيماريها مثل شاربن اساسا“ فرصت درمان يا كنترل وجود ندارد.
2-5- ابتلا به بيماري ممكن است نه در هنگام بروز بلكه در آتيه خسارات فراواني به بار آورد. مثلا“ ابتلا مرغان مادر يا تخمگذار در سن 3-7 هفتگي به گامبورو باعث قطع يا عدم توليد و يا توليد غير اقتصادي در زمان توليد ميشود و تمام هزينه ها و مصائب پرورش را هدر ميدهد. در چنين مواقعي درمان بي ثمر يا كم ثمر است.
3-5- بروز برخي از بيماريها در زمان آبستني خطر سقط يا ناقص الخلقه زائي دارد.
4-5- در برخي از بيماريها و بعضي از سيستم هاي پرورشي، موفقيت در كنترل بيماري، بيشتر به سرعت تشخيص بستگي دارد كه اين امر علاوه بر امكانات پيشرفته به آگاهي و عواملي ديگر نياز دارد.
5-5- بروز برخي بيماريها باعث كاهش عمر اقتصادي دامها شده، دوره توليد را كوتاه ميكند.
6- براي برخي از بيماريها درمان مؤثري وجود ندارد. مثل هاري و جنون گاوي
7- براي برخي از بيماريها درمان از نظر اقتصادي به صرفه نيست. مثل بروسلوز
8- درمان در مقايسه با پيشگيري كه جمعيت را پوشش ميدهد، فردي فكر كردن است.
9- بروز برخي از بيماريها، مانع از ايفاي نقش صحيح و علمي ارگانهاي مسئول ميشود.
10- پيشگيري برخلاف ديگر راهها، آسان بوده و به تجهيزات گزاف و پيشرفته نياز ندارد.
□ نوشته شده در ساعت 4:23:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
● در صحبت از بيماريها و نحوه برخورد با آنها روشهاي زير اعمال ميشود:
1- درمان (Treatment )
2- كنترل (Control )
3- پيشگيري (Prevention )
4- ريشه كني(Eradication )
در مبحث درمان صحبت از بيمار يا بيماران و وضعيت فعلي آنها به منظور برنامه ريزي براي بهبودي است. درمان با استفاده از شيميوتراپي، فيزيوتراپي و … امكان پذير است.
محدويت هاي درمان:
1- براي اتخاذ شيوه درست درمان نياز به فرصت است.
2- براي اتخاذ شيوه درست درمان نياز به تجهيزات پيشرفته آزمايشگاهي است.
استفاده از تجهيزات پيشرفته آزمايشگاهي هزينه بر و نياز به مهارت دارد. فرد ماهر ممكن است كم پيدا و در برخي موارد گرفتار مسائل شخصي باشد.
3- تجويز دارو باقيمانده هاي داروئي در گوشت، شير، تخم مرغ به بار ميآورد.
4- تجويز دارو با محدويت هائي چون آبستني و تخمگذاري روبرو است.
اما در مباحث كنترل، پيشگيري و ريشه كني صحبت از بيماري و آينده آن است و اين امر با اجراي اعمال و روشهاي زير امكان پذير است:
كنترل (Control ):
واژه كنترل زماني اطلاق ميگردد كه تلاشها و اقدامات انجام شده در جهت محدود ساختن پيشرفت جغرافيايي بيماري و يا به حداقل رسانيدن فراواني بيماري باشد.
محدويت هاي كنترل:
1- براي كنترل بيماريها هزينه گزافي مي بايد انجام شود.
2- اتخاذ شيوه اي درست و عملي براي كنترل نياز به فرصت است.
3- اجراي برنامه هاي كنترلي زمان بر و دستخوش سياست هاي آتي و نامعلوم است.
برنامه هاي كنترلي دستخوش عواطف و مسائل انساني قرار ميگيرد. با ترحم به دامدار در نتيجه التماس يا … با اخذ حق العدم مشاهده و …
ريشه كني(Eradication ):
ريشه كني زماني است كه تمامي عوامل و شرايط حفاظت از جرم و بيماري محو يا خاموش گردند.
محدويت هاي ريشه كني:
1- براي ريشه كني بيماريها هزينه گزافي مي بايد انجام شود.
2- اتخاذ شيوه اي درست و عملي براي ريشه كني نياز به فرصت است.
3- اجراي برنامه هاي ريشه كني زمان بر و زمان دستخوش سياست هاي آتي و نامعلوم است.
4- برنامه هاي ريشه كني هم دستخوش عواطف و مسائل انساني قرار ميگيرد.
□ نوشته شده در ساعت 4:20:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
........................................................................................1- درمان (Treatment )
2- كنترل (Control )
3- پيشگيري (Prevention )
4- ريشه كني(Eradication )
در مبحث درمان صحبت از بيمار يا بيماران و وضعيت فعلي آنها به منظور برنامه ريزي براي بهبودي است. درمان با استفاده از شيميوتراپي، فيزيوتراپي و … امكان پذير است.
محدويت هاي درمان:
1- براي اتخاذ شيوه درست درمان نياز به فرصت است.
2- براي اتخاذ شيوه درست درمان نياز به تجهيزات پيشرفته آزمايشگاهي است.
استفاده از تجهيزات پيشرفته آزمايشگاهي هزينه بر و نياز به مهارت دارد. فرد ماهر ممكن است كم پيدا و در برخي موارد گرفتار مسائل شخصي باشد.
3- تجويز دارو باقيمانده هاي داروئي در گوشت، شير، تخم مرغ به بار ميآورد.
4- تجويز دارو با محدويت هائي چون آبستني و تخمگذاري روبرو است.
اما در مباحث كنترل، پيشگيري و ريشه كني صحبت از بيماري و آينده آن است و اين امر با اجراي اعمال و روشهاي زير امكان پذير است:
كنترل (Control ):
واژه كنترل زماني اطلاق ميگردد كه تلاشها و اقدامات انجام شده در جهت محدود ساختن پيشرفت جغرافيايي بيماري و يا به حداقل رسانيدن فراواني بيماري باشد.
محدويت هاي كنترل:
1- براي كنترل بيماريها هزينه گزافي مي بايد انجام شود.
2- اتخاذ شيوه اي درست و عملي براي كنترل نياز به فرصت است.
3- اجراي برنامه هاي كنترلي زمان بر و دستخوش سياست هاي آتي و نامعلوم است.
برنامه هاي كنترلي دستخوش عواطف و مسائل انساني قرار ميگيرد. با ترحم به دامدار در نتيجه التماس يا … با اخذ حق العدم مشاهده و …
ريشه كني(Eradication ):
ريشه كني زماني است كه تمامي عوامل و شرايط حفاظت از جرم و بيماري محو يا خاموش گردند.
محدويت هاي ريشه كني:
1- براي ريشه كني بيماريها هزينه گزافي مي بايد انجام شود.
2- اتخاذ شيوه اي درست و عملي براي ريشه كني نياز به فرصت است.
3- اجراي برنامه هاي ريشه كني زمان بر و زمان دستخوش سياست هاي آتي و نامعلوم است.
4- برنامه هاي ريشه كني هم دستخوش عواطف و مسائل انساني قرار ميگيرد.
□ نوشته شده در ساعت 4:20:00 pm توسط Matelas Medicals Orthopedique
![[Powered by Blogger]](http://buttons.blogger.com/bloggerbutton1.gif){kind=small}